Arctisch broedende watervogels, waaronder diverse ganzen- en zwanensoorten, passen zich aan het veranderende Noordpoolklimaat aan door hun migratiestrategieën te versnellen. Een recente studie, gepubliceerd in *Nature Climate Change*, analyseerde meer dan 500 voorjaarstrekken en toont aan hoe deze vogels hun rusttijden op tussenstops verkorten en hun vliegsnelheid verhogen om vroeger op hun broedplaatsen aan te komen. Dit helpt hen om hun aankomst beter te synchroniseren met de piek van de voedselbeschikbaarheid, wat cruciaal is voor succesvolle broedperiodes.
Onderzoekers van de Universiteit van Amsterdam (UvA) en het Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW) hebben ontdekt dat veel van deze vogels hun reistijd aanzienlijk kunnen verkorten door de tijd die ze besteden aan rusten en bijtanken te minimaliseren. Sommige individuen slaagden erin hun totale bijtankperiode met wel 30% te verkorten, waardoor ze tientallen dagen eerder arriveerden dan voorheen. De studie volgde 500 voorjaarstrekken van vijf grote watervogelsoorten: rotganzen, brandganzen, kolganzen, kleine rietganzen en kleine zwanen.
Wetenschappers waarschuwen echter dat deze flexibiliteit waarschijnlijk slechts voor de komende 18 tot 28 jaar effectief zal zijn. De snelle opwarming van het Noordpoolgebied zou de aanpassingsmogelijkheden van de vogels door migratieaanpassingen uiteindelijk kunnen overtreffen. Dit benadrukt de dringende noodzaak van natuurbeschermingsinspanningen.
De onderzoekers beschouwen hun bevindingen als 'zowel hoopvol als zorgwekkend'. Hoewel de vogels een indrukwekkend aanpassingsvermogen tonen, bereiken ze hierin ook biologische grenzen. Vogels die sneller migreren, komen mogelijk in een slechtere conditie aan, wat hun broedsucces kan beïnvloeden. Op basis van huidige klimaatontwikkelingen en sneeuwsmeltgegevens schatten de onderzoekers dat deze flexibiliteit de vogels nog zo'n twee tot drie decennia kan helpen om de lente bij te houden. Daarna zal snellere migratie alleen niet meer volstaan, en is het mogelijk dat rond het midden van deze eeuw trekvogels gedwongen zullen worden om compleet nieuwe overwinteringsgebieden te zoeken.