Matteo Ricci's baanbrekende werk 'Xizi Qiji' (Het Wonder van Westerse Woorden), gepubliceerd in 1605, markeert een mijlpaal in de interculturele communicatie. Dit werk stelde westerlingen voor het eerst in staat Chinese teksten uit te spreken door de toevoeging van Romeinse letterannotaties aan het Klassiek Chinees.
Het boek is opgedeeld in vijf secties. De eerste drie delen presenteren Bijbelse verhalen, vertaald naar Klassiek Chinees proza, waarbij de verhalen subtiel werden aangepast aan Confucianistische morele principes. De laatste twee delen beschrijven Ricci's dialogen met Cheng, een Chinese meester in de inktkunst, met een focus op theologische discussies en het belang van geschreven taal. Deze aanpak weerspiegelt Ricci's bredere inspanningen om westerse concepten te integreren in de Chinese culturele en filosofische context, een strategie die ook zichtbaar was in zijn samenwerking met Chinese geleerden zoals Xu Guangqi bij de vertaling van Euclides' 'Elementen' naar het Chinees.
Een recente Engelse vertaling van delen van 'Xizi Qiji' maakt dit historische werk nu toegankelijk voor hedendaagse lezers. Deze vertaling behoudt de oorspronkelijke stijl van het Klassiek Chinees en bevat Ricci's genormaliseerde annotaties, wat de literaire en linguïstische prestaties van zijn werk benadrukt. De introductie van Romeinse letters voor Chinese klanken was een revolutionaire stap, die de weg plaveide voor latere romanisatiesystemen en de toegankelijkheid van de Chinese taal voor buitenlanders aanzienlijk verbeterde.
'Xizi Qiji' symboliseert de vroege pogingen tot interculturele dialoog en verbond Oostelijke en Westelijke filosofieën. Door christelijke verhalen te vertalen op een manier die resoneerde met Confucianistische waarden, bevorderde Ricci begrip en acceptatie van westerse ideeën in China. Deze benadering, waarbij culturele aanpassing centraal stond, was kenmerkend voor de strategieën van jezuïeten zoals Ricci, die streefden naar een harmonieuze integratie van het christendom met de bestaande Chinese cultuur.
Matteo Ricci's 'Xizi Qiji' blijft een krachtig symbool van de capaciteit van taal om culturele barrières te overbruggen. De baanbrekende methoden van vertaling en adaptatie die hij toepaste, blijven hedendaagse academici en lezers inspireren die geïnteresseerd zijn in de rijke geschiedenis van interculturele interacties. Ricci's invloed reikte verder dan taal; zijn inspanningen om westerse wetenschap, zoals wiskunde, te introduceren, zoals de vertaling van Euclides' 'Elementen', toonden de potentie van culturele uitwisseling aan en legden de basis voor verdere uitwisseling tussen China en het Westen.