Ngày 26 tháng 10 năm 2025, một thỏa thuận ngừng bắn quan trọng đã được ký kết giữa Thái Lan và Campuchia tại Kuala Lumpur, Malaysia, chính thức khép lại cuộc xung đột biên giới khốc liệt bùng phát từ cuối tháng 7 năm 2025. Buổi lễ ký kết diễn ra dưới sự giám sát trực tiếp của Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump, bên lề Hội nghị thượng đỉnh Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) lần thứ 47. Bước đột phá ngoại giao này là kết quả của sự can thiệp quyết đoán, biến căng thẳng khu vực thành cơ hội thiết lập lại sự cân bằng.
Cốt lõi của thỏa thuận đạt được là việc chấm dứt ngay lập tức và vô điều kiện mọi hoạt động chiến đấu dọc theo khu vực biên giới tranh chấp. Hai bên đã đồng thuận rút vũ khí hạng nặng và các bãi mìn khỏi khu vực ranh giới chung.
Một yếu tố then chốt trong cơ chế đảm bảo hòa bình là việc thành lập một nhóm giám sát dưới sự bảo trợ của ASEAN. Thủ tướng Malaysia Anwar Ibrahim đã đảm nhận vai trò chủ tịch nhóm này. Nhiệm vụ của nhóm quan sát viên là theo dõi sát sao việc thực thi lệnh ngừng bắn.
Ngoài ra, hai quốc gia cũng cam kết “kiềm chế việc lan truyền hoặc quảng bá thông tin sai lệch” nhằm “tạo ra một môi trường thuận lợi cho đối thoại hòa bình”.
Văn kiện này cũng quy định việc triển khai các biện pháp hỗ trợ nhân đạo khẩn cấp cho dân thường buộc phải rời bỏ nhà cửa. Đặc biệt, Thái Lan cam kết trả tự do cho 18 tù binh Campuchia.
Cuộc leo thang bắt đầu vào tháng 7 tuy ngắn ngủi nhưng đã gây ra những hậu quả tàn khốc: năm ngày giao tranh dữ dội đã khiến ít nhất 38 người thiệt mạng và hơn 300.000 cư dân phải di tản. Xung đột này bắt nguồn từ các tranh chấp lãnh thổ kéo dài, đặc biệt là liên quan đến Đền Preah Vihear, một Di sản Thế giới được UNESCO công nhận.
Vai trò của nhà lãnh đạo Mỹ là yếu tố quyết định tạo nên sự thay đổi mô hình này. Trước đó, Tổng thống Trump đã sử dụng áp lực kinh tế, đe dọa áp đặt mức thuế 36% đối với hàng hóa của cả hai nước nếu chiến sự tiếp diễn. Sau thỏa thuận ngừng bắn ban đầu vào ngày 28 tháng 7, Hoa Kỳ cũng nhanh chóng ký kết một thỏa thuận thương mại lớn với Campuchia và một thỏa thuận khoáng sản với Thái Lan, dẫn đến việc giảm thuế cho cả hai quốc gia từ 49% xuống còn 19%.
Thủ tướng Campuchia Hun Manet đã đánh giá cao cách tiếp cận của Tổng thống Mỹ, gọi đó là “ngoại giao sáng tạo và có tầm nhìn xa”. Trước đó, vào ngày 7 tháng 8, ông Hun Manet đã đề cử Tổng thống Trump cho Giải Nobel Hòa bình nhằm ghi nhận đóng góp của ông trong việc thúc đẩy hòa bình. Phát biểu tại buổi lễ, bản thân Donald Trump tuyên bố ông “thích chấm dứt các cuộc chiến tranh” và gọi thỏa thuận này là “lịch sử”.
Tuy nhiên, vẫn có những ý kiến hoài nghi về giá trị thực chất của thỏa thuận. Hu Ying Hui, Phó Giáo sư tại Khoa Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế thuộc Đại học Malaya, nhận định rằng bất kỳ thỏa thuận nào giữa hai nước cũng sẽ “mang tính biểu tượng nhiều hơn là thực chất”.
Xung đột giữa Thái Lan và Campuchia xoay quanh một số ngôi đền biên giới, vốn là điểm tranh chấp do sự phân định lãnh thổ không rõ ràng được thực hiện bởi chính quyền thực dân Pháp tại Campuchia vào năm 1907. Thỏa thuận mà Tổng thống Trump công bố tại Kuala Lumpur không đi sâu vào chi tiết của tranh chấp lãnh thổ, vốn là nguyên nhân gây ra nhiều đợt bạo lực trong suốt nhiều thập kỷ qua.