Nhật Bản đề xuất ngân sách quốc phòng kỷ lục 8,8 nghìn tỷ yên cho năm 2026, dự kiến tăng thuế để tài trợ

Nhật Bản đang có những bước đi mạnh mẽ để tăng cường khả năng phòng thủ, với Bộ Quốc phòng nước này đã đề xuất một ngân sách kỷ lục 8,8 nghìn tỷ yên cho năm tài chính 2026. Khoản đề xuất này, tăng 4,4% so với năm trước, là một phần của kế hoạch 5 năm đầy tham vọng nhằm đạt mục tiêu chi tiêu quốc phòng bằng 2% Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) vào năm 2027.

Động thái này phản ánh sự điều chỉnh chiến lược lớn của Nhật Bản trước những thách thức an ninh ngày càng gia tăng trong khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương, đặc biệt là các hoạt động quân sự của Trung Quốc và các mối đe dọa từ Triều Tiên. Theo Viện Nghiên cứu Hòa bình Quốc tế Stockholm (SIPRI), chi tiêu quốc phòng của Nhật Bản đã tăng 21% lên 55,3 tỷ USD vào năm 2024, cho thấy một sự thay đổi chiến lược quan trọng khi Nhật Bản chuyển đổi từ chính sách phòng thủ thụ động sang phòng thủ chủ động.

Trọng tâm chính của ngân sách mới là sáng kiến "Shield" (Khiên chắn), một hệ thống phòng thủ ven biển đa lớp tích hợp các phương tiện không người lái trên không, trên biển và dưới nước. Với hơn 200 tỷ yên được phân bổ cho việc mua sắm các tài sản không người lái này, hệ thống "Shield" dự kiến sẽ đi vào hoạt động vào cuối năm tài chính 2027, nhằm tăng cường khả năng giám sát và phản ứng trước các mối đe dọa ven biển.

Bên cạnh đó, Nhật Bản cũng dành 1,25 nghìn tỷ yên để nâng cấp hệ thống phòng thủ tên lửa, bao gồm việc đóng hai tàu khu trục trang bị hệ thống Aegis dự kiến sẽ đi vào hoạt động lần lượt vào năm 2027 và 2028. Những con tàu này, với hệ thống radar SPY-7 tiên tiến và 128 hệ thống phóng thẳng đứng (VLS), sẽ là những nền tảng phòng thủ tên lửa đạn đạo trên biển mạnh mẽ nhất trong khu vực. Ngoài ra, 80 tỷ yên được yêu cầu cho việc phát triển và sản xuất tên lửa dẫn đường siêu thanh, cùng với 75 tỷ yên cho chương trình hợp tác với Hoa Kỳ để phát triển tên lửa đánh chặn giai đoạn lượn (glide-phase interceptors), dự kiến triển khai vào khoảng năm 2030.

Để tài trợ cho những kế hoạch quốc phòng đầy tham vọng này, chính phủ Nhật Bản dự định thực hiện các biện pháp tăng thuế. Cụ thể, thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp sẽ tăng 4% và thuế thuốc lá cũng sẽ tăng bắt đầu từ tháng 4 năm 2026. Tiếp theo đó, thuế thu nhập cá nhân sẽ tăng 1% từ tháng 1 năm 2027. Các biện pháp thuế này dự kiến sẽ tăng doanh thu cho chính phủ thêm 1 nghìn tỷ yên trong năm tài chính bắt đầu từ tháng 4 năm 2027.

Việc hợp tác với Hoa Kỳ trong phát triển tên lửa đánh chặn và mua sắm các hệ thống vũ khí tiên tiến như tên lửa hành trình Tomahawk, thể hiện cam kết của Nhật Bản trong việc tăng cường khả năng răn đe và đóng góp vào an ninh khu vực. Tuy nhiên, những kế hoạch này cũng đặt ra những câu hỏi về tác động kinh tế và sự chấp nhận của công chúng đối với các biện pháp tăng thuế, trong bối cảnh kinh tế toàn cầu còn nhiều biến động.