Đông Timor Chính Thức Trở Thành Thành Viên Thứ 11 Của ASEAN Tại Hội nghị Thượng đỉnh Kuala Lumpur

Ngày 26 tháng 10 năm 2025, tại thủ đô Kuala Lumpur của Malaysia, Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) đã chính thức kết nạp Đông Timor, hay còn gọi là Timor-Leste, vào tổ chức. Sự kiện trọng đại này diễn ra trong khuôn khổ Hội nghị Thượng đỉnh ASEAN kéo dài từ ngày 26 đến 27 tháng 10. Đây là lần mở rộng đầu tiên của khối sau hơn hai thập kỷ; trước đó, Campuchia là thành viên mới nhất gia nhập vào ngày 30 tháng 4 năm 1999.

Thủ tướng Malaysia Anwar Ibrahim, người giữ vai trò Chủ tịch luân phiên ASEAN trong năm 2025, đã xác nhận rằng quyết định chấp thuận Timor-Leste trở thành thành viên chính thức thứ mười một đã được nhất trí hoàn toàn. Ông phát biểu: "Cuối cùng chúng tôi đã đạt được sự đồng thuận thực sự sau nhiều vòng đàm phán." Ông cũng cho biết thêm rằng quốc gia non trẻ này đã hoàn thành gần như tất cả các tiêu chí hợp tác về mặt kinh tế đã được đề ra.

Con đường gia nhập của Timor-Leste thực sự là một hành trình dài và kiên trì. Quốc gia này đã nộp đơn xin gia nhập chính thức vào năm 2011, chỉ chín năm sau khi giành được độc lập. Đến năm 2022, Timor-Leste được cấp tư cách quan sát viên và bắt đầu tham gia các cuộc họp của hiệp hội. Kể từ đó, họ đã thiết lập các cơ quan đại diện ngoại giao tại tất cả các thủ đô của các nước thành viên ASEAN, thể hiện rõ ràng sự sẵn sàng hội nhập khu vực.

Thủ tướng Timor-Leste, Xanana Gusmão, một trong những lãnh đạo phong trào giành độc lập, đã gọi việc gia nhập này là "một khoảnh khắc lịch sử và một sự khởi đầu mới." Ông nhấn mạnh rằng việc tham gia vào khối khu vực đã mở ra cho đất nước ông "những cơ hội to lớn về thương mại, đầu tư và phát triển bền vững," tạo động lực mạnh mẽ cho tương lai.

Nhắc lại bối cảnh lịch sử, Tổng thống Timor-Leste, José Ramos-Horta, người từng đoạt giải Nobel Hòa bình năm 1996, cho biết ý tưởng gia nhập ASEAN đã nảy sinh từ những năm 1970, khi lãnh thổ này còn nằm dưới sự quản lý của Bồ Đào Nha. Ông chia sẻ: "Khi tôi lần đầu tiên ký thư bày tỏ ý định gia nhập ASEAN, không phải ai ở đất nước tôi và trong khu vực cũng tin rằng điều đó là khả thi. Hôm nay, giấc mơ đó đã trở thành hiện thực," Tổng thống Ramos-Horta xúc động bày tỏ.

Đối với Timor-Leste, một quốc gia có dân số khoảng 1,4 triệu người và Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) chỉ khoảng 2 tỷ đô la, việc trở thành thành viên ASEAN mở ra triển vọng hợp tác kinh tế chặt chẽ hơn và sự tham gia chính trị sâu rộng hơn. Mặc dù nền kinh tế của họ vẫn là một trong những nền kinh tế khiêm tốn nhất trong khu vực, các nhà phân tích coi bước đi này là một biểu tượng quan trọng của tinh thần đoàn kết khu vực và sự sẵn lòng đổi mới của khối.

Trong một tuyên bố trước đó tại hội nghị thượng đỉnh tháng 5 cũng diễn ra ở Kuala Lumpur, nơi ngày gia nhập được xác nhận, Thủ tướng Anwar Ibrahim đã nhấn mạnh rằng ASEAN sẽ tiếp tục duy trì sự cân bằng trong quan hệ với cả Washington và Bắc Kinh, tăng cường đối thoại và hợp tác. Ông khẳng định tổ chức sẵn sàng "làm việc với cả Trung Quốc và Hoa Kỳ," phản ánh khát vọng thống nhất của khối trong bối cảnh căng thẳng địa chính trị ngày càng gia tăng.

Việc Timor-Leste gia nhập ASEAN là một điểm nhấn then chốt tại Hội nghị Thượng đỉnh lần thứ 47, đánh dấu sự kết thúc của hành trình dài đầy gian nan của một nền dân chủ non trẻ và làm mới tinh thần hợp tác, đoàn kết trong khu vực Đông Nam Á.