Nghiên cứu mới từ Đại học Vienna đã làm sáng tỏ cơ chế hình thành các "vòng tròn tiên" bí ẩn trên Trái Đất, cho thấy chúng có thể là những chỉ dấu quan trọng cho nguồn hydro tự nhiên sâu bên dưới lòng đất.
Các vòng tròn tiên, được quan sát ở nhiều nơi trên thế giới như Brazil, Nga, Hoa Kỳ, Namibia và Úc, có đường kính và độ sâu dao động từ vài mét đến hàng trăm mét. Một khám phá cách đây khoảng mười năm đã chỉ ra rằng chúng phát ra hydro tự nhiên, gợi ý về các hồ chứa hydro dưới bề mặt. Tuy nhiên, nguyên nhân hình thành và mối liên hệ giữa kích thước vòng tròn với đặc điểm nguồn hydro vẫn còn là bí ẩn.
Nghiên cứu, được công bố trên tạp chí *Geology*, sử dụng mô phỏng máy tính địa cơ học để giải thích quá trình này. Các nhà khoa học phát hiện ra rằng khi hydro tự nhiên thấm vào các lớp trầm tích bão hòa nước ngầm, nó đẩy nước ra ngoài, gây ra sự nâng lên nhẹ trên bề mặt. Khi dòng chảy hydro ngừng lại, áp suất giảm, dẫn đến sự nén chặt và lún của đất, tạo nên các hõm tròn đặc trưng. Quá trình này được ví như một chiếc bánh soufflé nở phồng rồi xẹp xuống.
Nghiên cứu chỉ ra mối tương quan trực tiếp giữa kích thước và độ sâu của các vòng tròn tiên với áp suất và độ sâu của nguồn hydro bên dưới. Martin Schöpfer, người dẫn đầu nghiên cứu tại Đại học Vienna, cho biết: "Những phát hiện này là một bước đột phá thực sự. Vòng tròn tiên có thể đóng vai trò như những biển báo tự nhiên trong tương lai để tìm kiếm các nguồn hydro dưới lòng đất." Bernhard Grasemann, phó trưởng Khoa Địa chất, nhấn mạnh thêm rằng hydro tự nhiên là một nguồn năng lượng tiềm năng dồi dào và thân thiện với môi trường.
Sự quan tâm đến hydro tự nhiên, còn gọi là "hydro trắng" hoặc "hydro vàng", đang gia tăng do tiềm năng phát triển bền vững và dấu chân carbon gần như bằng không. Việc xác định vị trí các nguồn hydro này trước đây rất khó khăn, nhưng khám phá mới này mở ra khả năng sử dụng các vòng tròn tiên như những chỉ dẫn tự nhiên, giúp giảm chi phí thăm dò tốn kém.
Một nghiên cứu sử dụng trí tuệ nhân tạo đã xác định được 263 địa điểm mới có các hình dạng giống vòng tròn tiên trên 15 quốc gia và ba lục địa, cho thấy hiện tượng này phổ biến hơn nhiều so với suy nghĩ trước đây, trải rộng khắp các khu vực như Sahel, Madagascar và Trung Đông Châu Á.
Mặc dù những phát hiện này mang lại hy vọng lớn lao cho việc khai thác năng lượng sạch, các nhà khoa học lưu ý cần có thêm các nghiên cứu sâu hơn. Các bước tiếp theo bao gồm việc thử nghiệm với các loại đất khác nhau, mô phỏng các dòng khí không ổn định và tiến hành điều tra thực địa để hiểu rõ hơn về vai trò của các phản ứng hóa học trong quá trình lún.