Armenia đang có những bước đi chiến lược nhằm đảm bảo an ninh năng lượng và hướng tới một tương lai năng lượng bền vững bằng việc kéo dài tuổi thọ Nhà máy điện hạt nhân Metsamor (ANPP) đến năm 2036 và lên kế hoạch xây dựng một đơn vị hạt nhân mới.
Quyết định gia hạn hoạt động của ANPP, được Ngoại trưởng Ararat Mirzoyan công bố vào tháng 5 năm 2024, là cần thiết để duy trì nguồn cung cấp điện ổn định trong giai đoạn chuyển đổi sang các nguồn năng lượng mới. Nỗ lực này đi kèm với việc hiện đại hóa đáng kể, bao gồm nâng cấp thiết bị và cơ sở hạ tầng nhằm tăng cường an toàn và hiệu quả. Chính phủ Armenia đã phân bổ khoảng 65 triệu USD cho các nâng cấp này, với kế hoạch ký hợp đồng cùng Tập đoàn Nhà nước Rosatom của Nga. Theo đó, các công việc hiện đại hóa và kéo dài tuổi thọ nhà máy điện hạt nhân Metsamor đến năm 2036 đang được thực hiện với sự hợp tác chặt chẽ của Rosatom, trị giá 65 triệu USD. Công việc nâng cấp dự kiến hoàn thành vào năm 2026, bao gồm sửa đổi hệ thống làm mát khẩn cấp, phòng động cơ, tua-bin, máy tạo hơi nước và quy trình ủ bình chịu áp lực của lò phản ứng, giúp phục hồi 85% đặc tính của kim loại trong bình chịu áp lực.
Song song với việc nâng cấp nhà máy hiện có, Armenia đang tích cực xem xét xây dựng một nhà máy điện hạt nhân mới với công suất dự kiến từ 1.000 đến 1.200 MW. Thủ tướng Nikol Pashinyan nhấn mạnh rằng các quyết định về dự án mới sẽ dựa trên các điều khoản thương mại, ưu tiên giá cả tốt nhất, công nghệ an toàn nhất và thời gian hoàn vốn đầu tư ngắn nhất, không bị chi phối bởi các yếu tố địa chính trị. Các cuộc thảo luận đang diễn ra với các đối tác quốc tế, bao gồm Hoa Kỳ, Nga, Trung Quốc và Hàn Quốc, để xác định đề xuất mang lại lợi ích cao nhất. Một số đề xuất bao gồm các lò phản ứng mô-đun nhỏ (SMRs), một công nghệ đang được Hoa Kỳ tích cực xem xét. Tuy nhiên, một số ý kiến cho rằng các lò phản ứng nhỏ hơn, với công suất 400-600 MW, có thể phù hợp hơn với hệ thống năng lượng của Armenia. Ước tính chi phí cho một nhà máy điện hạt nhân mới dao động từ 3 đến 5 tỷ USD.
Nhà máy điện hạt nhân Metsamor hiện đóng góp khoảng 40% sản lượng điện của Armenia và là nguồn cung cấp điện quan trọng, củng cố sự độc lập năng lượng của quốc gia. Việc kéo dài tuổi thọ và kế hoạch xây dựng nhà máy mới phản ánh sự phụ thuộc chiến lược của Armenia vào năng lượng hạt nhân như một phần không thể thiếu trong chiến lược năng lượng của mình. Nỗ lực này cũng cho thấy cách tiếp cận cân bằng giữa việc duy trì các nguồn năng lượng hiện có và đầu tư vào các giải pháp năng lượng trong tương lai, đảm bảo một nguồn cung cấp điện ổn định và đáng tin cậy cho quốc gia, đồng thời đáp ứng các cam kết về biến đổi khí hậu theo Thỏa thuận Paris.