Trong nhịp sống hối hả, việc quản lý căng thẳng trở nên thiết yếu. Một phương pháp đang dần khẳng định hiệu quả là thực hành ăn uống chánh niệm, giúp kết nối sâu sắc hơn với trải nghiệm ẩm thực và giảm nồng độ cortisol, hormone gây căng thẳng.
Cortisol, được sản xuất bởi tuyến thượng thận, đóng vai trò quan trọng trong phản ứng với stress, điều hòa trao đổi chất và duy trì các chức năng thiết yếu của cơ thể. Tuy nhiên, nồng độ cortisol tăng cao kéo dài do căng thẳng mãn tính có thể dẫn đến nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng như tăng cân, rối loạn giấc ngủ, suy giảm hệ miễn dịch và ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe tinh thần. Nghiên cứu chỉ ra rằng việc chú tâm hơn vào các hoạt động, bao gồm cả ăn uống, có thể giúp làm giảm mức độ cortisol.
Ăn uống chánh niệm, có nguồn gốc từ giáo lý Phật giáo, khuyến khích sự tập trung hoàn toàn vào khoảnh khắc hiện tại khi ăn. Phương pháp này đòi hỏi sự chú tâm vào hương vị, kết cấu, mùi thơm và cảm nhận của thức ăn trong cơ thể, thay vì ăn trong vô thức hoặc bị phân tâm bởi các yếu tố bên ngoài. Bằng cách ăn chậm lại, nhai kỹ và lắng nghe tín hiệu đói, no của cơ thể, chúng ta có thể xây dựng mối quan hệ lành mạnh hơn với thực phẩm, giảm xu hướng ăn uống vô độ và kiểm soát tốt hơn lượng thức ăn nạp vào.
Các nghiên cứu đã chỉ ra mối liên hệ tích cực giữa thực hành chánh niệm và việc giảm căng thẳng, bao gồm cả việc giảm nồng độ cortisol. Để bắt đầu thực hành ăn uống chánh niệm, bạn có thể tập trung vào một bữa ăn mỗi ngày, loại bỏ các yếu tố gây xao nhãng, sử dụng tất cả các giác quan để cảm nhận món ăn và chú ý đến cảm giác no của cơ thể. Dần dần, bạn có thể áp dụng thói quen này vào nhiều bữa ăn hơn, biến nó thành một phần tự nhiên trong lối sống của mình. Nghiên cứu bổ sung cho thấy việc tích hợp các thực hành chánh niệm vào cuộc sống hàng ngày, ngoài việc ăn uống, có thể làm giảm đáng kể nhận thức tổng thể về căng thẳng. Ví dụ, thiền định hàng ngày trong 10-15 phút có liên quan đến việc giảm mức cortisol trong nước bọt ở những người tham gia nghiên cứu. Điều này cho thấy chánh niệm hoạt động như một cơ chế điều hòa căng thẳng toàn diện, trong đó ăn uống chỉ là một trong những thành phần quan trọng. Các nghiên cứu cũng chỉ ra rằng thiền định thường xuyên có thể giảm mức cortisol từ 20-30% và giúp giảm mức độ căng thẳng lên đến 25%. Việc thực hành này không chỉ mang lại lợi ích cho sức khỏe thể chất bằng cách giảm cortisol, mà còn góp phần nâng cao sức khỏe tinh thần, mang lại sự bình an và cải thiện chất lượng cuộc sống.