Một nghiên cứu đột phá được công bố vào ngày 13 tháng 8 năm 2025 trên tạp chí Science Advances đã cung cấp bằng chứng thuyết phục hơn về vai trò của các đợt hạn hán lặp đi lặp lại và kéo dài trong sự suy tàn của nền văn minh Maya. Các nhà khoa học từ Đại học Cambridge, dẫn đầu bởi Daniel H. James, đã phân tích thành phần hóa học của các măng đá trong hang Tzabnah, nằm gần các thành phố Maya cổ đại Chichén Itzá và Uxmal trên Bán đảo Yucatán. Phương pháp phân tích tiên tiến này cho phép tái tạo chính xác các kiểu lượng mưa hàng tháng trong khoảng thời gian từ năm 871 đến 1021 Công nguyên, một giai đoạn trùng khớp với sự sụp đổ của nhiều thành phố Maya ở phía nam.
Kết quả nghiên cứu cho thấy có tới tám đợt hạn hán xảy ra trong mùa mưa, mỗi đợt kéo dài ít nhất ba năm. Đáng chú ý, một trong những đợt hạn hán này đã kéo dài tới 13 năm, bắt đầu từ năm 929 Công nguyên. Những điều kiện khí hậu khắc nghiệt như vậy chắc chắn đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến nông nghiệp Maya, nguồn sống chính của họ, và có khả năng đã gây ra bất ổn chính trị sâu sắc. Những phát hiện này củng cố các nghiên cứu trước đây đã chỉ ra mối liên hệ giữa biến đổi khí hậu và sự suy vong của nền văn hóa Maya. Một nghiên cứu năm 2014 đã gợi ý rằng các giai đoạn mưa thấp từ năm 800 đến 1100 Công nguyên có tương quan với sự suy giảm của nền văn minh Maya. Tuy nhiên, nghiên cứu mới này cung cấp một bức tranh chi tiết hơn về quy mô và tần suất của các sự kiện hạn hán. Nghiên cứu nhấn mạnh tầm quan trọng của các yếu tố khí hậu trong việc tìm hiểu sự sụp đổ của các nền văn minh cổ đại. Khả năng phân tích chi tiết các mùa mưa và khô riêng biệt từ các măng đá đã mang lại cái nhìn sâu sắc chưa từng có về tác động của hạn hán đối với các xã hội phức. Dữ liệu này không chỉ làm sáng tỏ quá khứ của người Maya mà còn cung cấp những hiểu biết có giá trị về cách các xã hội hiện đại có thể đối phó với những thách thức khí hậu tương tự. Các nhà nghiên cứu cũng lưu ý rằng mặc dù hạn hán là một yếu tố quan trọng, sự sụp đổ của nền văn minh Maya có thể là kết quả của sự kết hợp phức tạp của nhiều yếu tố, bao gồm cả những thay đổi trong tuyến đường thương mại, chiến tranh và các vấn đề xã hội khác. Tuy nhiên, bằng chứng khí hậu rõ ràng từ các măng đá cung cấp một nền tảng vững chắc để hiểu rõ hơn về những thách thức mà người Maya phải đối mặt.