Một phát hiện khảo cổ học phi thường đã diễn ra vào tháng 7 năm 2025 gần thành phố cổ Hippos (Sussita) ở Israel, mang đến cái nhìn sâu sắc về một thời kỳ lịch sử đầy biến động. Edie Lipsman, một nhà kim loại dò tìm kho báu, tình cờ tìm thấy một kho tiền vàng gần 1.400 năm tuổi cùng với những món đồ trang sức tinh xảo. Kho báu này, bao gồm 97 đồng tiền vàng và nhiều món đồ trang sức, được tìm thấy trên sườn đồi Golan, nhìn ra Biển Galilee.
Các nhà khảo cổ tin rằng kho báu này đã được chôn cất vội vàng vào khoảng năm 614 sau Công nguyên, trong bối cảnh các đội quân Sasanian đang tiến quân mạnh mẽ vào khu vực. Phát hiện này được coi là một trong những kho tiền vàng lớn nhất thời kỳ Byzantine được tìm thấy trên đất liền ở Israel. Sự kết hợp độc đáo giữa tiền xu và trang sức làm tăng thêm giá trị lịch sử và tiền xu học của kho báu. Các đồng tiền vàng có niên đại từ triều đại của Hoàng đế Justin I (518-527 SCN) đến đầu thời kỳ trị vì của Hoàng đế Heraclius (610-613 SCN).
Trong số các đồng tiền có một đồng tremissis quý hiếm được đúc ở Cyprus vào năm 610 SCN, trong một cuộc nổi dậy chống lại Hoàng đế Phocas. Đây mới chỉ là hiện vật loại này thứ hai được tìm thấy tại Israel. Những món đồ trang sức, bao gồm hoa tai đính ngọc trai và đá bán quý, cho thấy chủ nhân của chúng là một người vô cùng giàu có. Một số đồng tiền vàng vẫn còn dấu vết của vải bọc, gợi nhớ về cách chúng được cất giấu cẩn thận.
Phát hiện này mang đến một kết nối hữu hình với một giai đoạn lịch sử đầy biến động, khi các đế chế va chạm và số phận con người thay đổi nhanh chóng. Lịch sử ghi nhận Hippos đã trải qua nhiều cuộc xâm lược trong thế kỷ thứ 7. Năm 614 SCN, Đế chế Sasanian đã tràn qua Palestine thuộc Byzantine, khiến cư dân phải giấu đi những vật có giá trị. Đến năm 636 SCN, quân đội Hồi giáo lại quét qua khu vực, dẫn đến sự suy tàn dần của Hippos. Các nhà nghiên cứu sẽ tiếp tục phân tích sâu hơn về các đồng tiền và đồ trang sức này để làm sáng tỏ thêm những bí ẩn của thời đại.