Kính viễn vọng Webb phát hiện dấu hiệu hành tinh khí khổng lồ quay quanh Alpha Centauri A

Các nhà thiên văn học sử dụng Kính viễn vọng Không gian James Webb (JWST) đã tìm thấy bằng chứng mạnh mẽ về một hành tinh khí khổng lồ quay quanh Alpha Centauri A, hệ sao gần nhất với Hệ Mặt Trời của chúng ta. Phát hiện này, được công bố vào tháng 8 năm 2025, có thể đại diện cho một bước tiến đáng kể trong hành trình tìm kiếm các hành tinh giống Trái Đất ngoài hệ mặt trời.

Hệ Alpha Centauri bao gồm ba ngôi sao: Alpha Centauri A, Alpha Centauri B và Proxima Centauri. Mặc dù Proxima Centauri đã được xác nhận có ba hành tinh, việc phát hiện các hành tinh quay quanh Alpha Centauri A và B gặp nhiều thách thức. Các quan sát từ Thiết bị Tầm trung Hồng ngoại (MIRI) của JWST đã tiết lộ những dấu hiệu của một hành tinh khí khổng lồ quay quanh Alpha Centauri A. Các nhà khoa học cho rằng hành tinh này có khối lượng tương đương Sao Thổ và quay quanh Alpha Centauri A theo quỹ đạo hình elip, với chu kỳ từ hai đến ba năm. Khoảng cách của nó với ngôi sao chủ được ước tính gấp 1 đến 2 lần khoảng cách từ Trái Đất đến Mặt Trời, đặt nó vào vùng có thể sống được của ngôi sao. Quan sát ban đầu vào tháng 8 năm 2024 đã xác định một vật thể cách Alpha Centauri A khoảng 1,5 giây cung. Tuy nhiên, các quan sát tiếp theo vào tháng 2 và tháng 4 năm 2025 đã không xác nhận sự hiện diện của vật thể này, dẫn đến biệt danh "hành tinh biến mất". Các nhà nghiên cứu đã sử dụng các mô phỏng máy tính để giải thích hiện tượng này, cho rằng hành tinh có thể đã di chuyển quá gần ngôi sao trong các lần quan sát sau đó, khiến nó tạm thời không thể nhìn thấy được. Mặc dù hành tinh tiềm năng này là một hành tinh khí khổng lồ, khiến nó không phù hợp cho sự sống như chúng ta biết, việc phát hiện ra nó mở ra những hướng nghiên cứu và nhiệm vụ mới. Các nhà khoa học dự đoán rằng các cuộc điều tra sâu hơn với JWST và các thiết bị khác sẽ làm sáng tỏ hơn về thành phần và bầu khí quyển của hành tinh. Phát hiện này cũng có thể ảnh hưởng đến việc tìm kiếm các hành tinh giống Trái Đất, gợi ý về khả năng tồn tại các thế giới nhỏ hơn và có khả năng sinh sống được trong hệ sao gần gũi này. Việc xác nhận chắc chắn và đặc tả chi tiết hành tinh ứng cử viên này sẽ đòi hỏi sự quan sát và phân tích liên tục. Nếu được xác nhận, việc phát hiện hành tinh này sẽ đánh dấu một cột mốc mới trong các nỗ lực chụp ảnh ngoại hành tinh, là hành tinh gần nhất từng được chụp ảnh trực tiếp quay quanh một ngôi sao giống Mặt Trời. Sự tồn tại của nó trong một hệ sao đôi chặt chẽ cũng sẽ thách thức sự hiểu biết của chúng ta về cách các hành tinh hình thành, tồn tại và tiến hóa trong môi trường hỗn loạn. Các nhà khoa học cũng đang xem xét khả năng các mặt trăng quay quanh hành tinh khí khổng lồ này có thể là nơi sinh sống được.