Một đoàn thám hiểm gần đây tới Rãnh Mariana đã mang lại những phát hiện đáng kinh ngạc về các dạng sống mới, làm sáng tỏ sự đa dạng sinh học tại những vùng biển sâu nhất của Trái Đất.
Các nhà khoa học trên tàu nghiên cứu 'Ocean Explorer' đã sử dụng công nghệ tàu lặn tiên tiến để tiếp cận những độ sâu chưa từng được khám phá trước đây. Trong số những khám phá đáng chú ý là một loài sứa phát quang sinh học với các kiểu nhấp nháy độc đáo và một loài cá anglerfish sở hữu phần mồi câu lớn bất thường. Những phát hiện này, diễn ra vào tháng 8 năm 2025, đã cung cấp những hiểu biết sâu sắc về khả năng thích ứng của sinh vật để tồn tại trong môi trường khắc nghiệt dưới đáy biển sâu. Các nghiên cứu sâu hơn đang được lên kế hoạch để tìm hiểu vai trò sinh thái và cấu trúc di truyền của chúng.
Công nghệ thám hiểm biển sâu đã có những bước tiến vượt bậc, với sự ra đời của các phương tiện tự hành dưới nước (AUV) và phương tiện điều khiển từ xa (ROV). Những tiến bộ này, bao gồm cả việc sử dụng sonar để lập bản đồ đáy biển và các hệ thống liên lạc quang học tiên tiến, đã cách mạng hóa cách chúng ta khám phá đại dương. Các tàu lặn như Alvin và các phương tiện tự hành như Vityaz-D của Nga đã mở đường cho việc thu thập mẫu vật và dữ liệu chính xác từ những độ sâu chưa từng có.
Các sinh vật biển sâu đã phát triển những khả năng thích ứng đáng kinh ngạc để đối phó với áp lực cực lớn, bóng tối hoàn toàn và nguồn thức ăn khan hiếm. Khả năng kháng áp lực của chúng, chẳng hạn như cấu trúc xương linh hoạt và ít canxi hóa, cho phép chúng chịu được lực ép khủng khiếp. Nhiều loài còn sử dụng khả năng phát quang sinh học để thu hút con mồi, giao tiếp hoặc trốn tránh kẻ săn mồi. Khả năng ngụy trang và trong suốt cũng là những chiến lược sinh tồn quan trọng trong môi trường thiếu ánh sáng này.
Các nghiên cứu gần đây, như cuộc thám hiểm của Trung Quốc bằng tàu lặn Fendouzhe vào năm 2021, đã xác định được hơn 7.000 loài vi sinh vật mới tại Rãnh Mariana, với gần 90% chưa từng được ghi nhận trước đây. Những khám phá này, bao gồm cả loài cá vảy chân (snailfish) sống ở độ sâu kỷ lục 8.143 mét, nhấn mạnh tiềm năng to lớn của các đại dương chưa được khám phá. Việc nghiên cứu các loài sinh vật này, bao gồm cả khả năng thích ứng di truyền của chúng với môi trường áp lực cao, có thể mang lại những hiểu biết quý giá cho các lĩnh vực khoa học khác, thậm chí cả trong việc bảo tồn đa dạng sinh học trên toàn cầu.