Sông Băng Hektoria Rút Lui Đáng Kinh Ngạc: Bài Học Từ Băng Hà Đông Nam Cực

Một nghiên cứu quốc tế được công bố trên tạp chí uy tín Nature Geoscience đã ghi nhận sự kiện chưa từng có về sự rút lui chưa từng thấy của Sông băng Hektoria, tọa lạc tại Bán đảo Nam Cực. Sự kiện này không chỉ là một dữ kiện khoa học mà còn là một tín hiệu mạnh mẽ về sự chuyển dịch lớn lao đang diễn ra trên hành tinh, đòi hỏi một cái nhìn sâu sắc về mối liên kết giữa các yếu tố tự nhiên.

Trong khoảng thời gian ngắn ngủi từ tháng Mười Một đến tháng Mười Hai năm 2022, Sông băng Hektoria đã mất đi hơn tám kilômét khối băng. Tốc độ hao hụt này nhanh gấp mười lần so với những gì từng được quan sát ở các sông băng nằm trên đất liền. Đáng chú ý, sự suy giảm này xảy ra ở phần băng được nâng đỡ bởi đá, chứ không phải băng trôi trên biển, điều này trực tiếp tác động đến mực nước biển toàn cầu. Các nhà khoa học, bao gồm Naomi Ochwat và cộng sự tại Đại học Colorado Boulder, đã xác nhận hiện tượng này bằng cách sử dụng hình ảnh vệ tinh, ảnh chụp từ trên không và dữ liệu đo cao.

Họ phát hiện tốc độ rút lui đạt đỉnh điểm trong giai đoạn này, với phần đầu sông băng lùi lại khoảng 0,8 kilômét mỗi ngày. Bề mặt bằng phẳng và địa hình ven biển của sông băng này được cho là đã tạo điều kiện cho kiểu tan chảy đột ngột. Các chuyên gia liên kết hiện tượng này với sự tan rã của thềm băng Larsen B năm 2002, vốn hoạt động như một đê chắn tự nhiên, giải phóng áp lực và khiến dòng chảy của Sông băng Hektoria tăng tốc đáng kể. Sự kiện này minh chứng cho thấy sự mất mát của các yếu tố hỗ trợ sự ổn định của sông băng do sự ấm lên toàn cầu.

Các nhà nghiên cứu đề xuất rằng sự rút lui cực đoan này có thể do phần đầu sông băng đã lùi vào một đồng bằng băng, một khu vực nền đá phẳng nơi sông băng chuyển từ trạng thái nằm trên đất liền sang trạng thái trôi nổi, khiến nó dễ bị tác động bởi lực đẩy của đại dương. Dù Sông băng Hektoria tương đối nhỏ, sự kiện này mang đến bài học lớn về khả năng thay đổi nhanh chóng của các khối băng. Các nhà khoa học nhấn mạnh rằng nếu một quá trình mất ổn định tương tự xảy ra ở các sông băng lớn hơn, hệ quả đối với mực nước biển sẽ vô cùng nghiêm trọng. Điều này cộng hưởng với cảnh báo từ Văn phòng Liên Hợp Quốc tại Geneva vào tháng Ba năm 2025, khi họ chỉ ra nguy cơ nhiều sông băng trên thế giới không thể tồn tại hết thế kỷ 21 nếu tốc độ tan chảy tiếp diễn, đe dọa nguồn nước của hàng trăm triệu người.

Việc quan sát tốc độ tan chảy phi thường này nhằm nhận diện những cơ chế tiềm ẩn có thể tái diễn. Sự dịch chuyển của các dòng hải lưu toàn cầu cũng đang bị ảnh hưởng; băng tan từ Nam Cực làm giảm độ mặn và mật độ nước bề mặt, có nguy cơ làm chậm đáng kể dòng chảy qua các đại dương trên thế giới, vốn đóng vai trò then chốt trong việc phân phối nhiệt độ và chất dinh dưỡng. Sự thấu hiểu sâu sắc về những mô hình vận động này là chìa khóa để điều chỉnh nhận thức và hành động, hướng tới sự hài hòa bền vững với môi trường sống chung.