Kilauea: Tập Phun Dung Nham Thứ 36 Kết Thúc Nhanh, Ghi Nhận Tốc Độ Dòng Chảy Cao Kỷ Lục

Núi lửa Kilauea, ngọn núi lửa trẻ nhất và hoạt động mạnh nhất của quần đảo Hawaii, đã chứng kiến Tập 36 của chuỗi phun trào tại miệng núi lửa Halemaʻumaʻu kết thúc vào ngày 9 tháng 11 năm 2025. Sự kiện này, bắt đầu từ ngày 23 tháng 12 năm 2024, tiếp tục thể hiện tính chất gián đoạn đặc trưng, với các đợt phun trào dữ dội kéo dài chưa đầy năm giờ.

Theo quan sát của Đài Quan sát Núi lửa Hawaii (HVO) thuộc Cục Khảo sát Địa chất Hoa Kỳ (USGS), Tập 36 chính thức chấm dứt lúc 4:16 chiều theo giờ địa phương ngày 9 tháng 11. Các cột phun dung nham dữ dội, xuất phát từ miệng phun phía bắc và phía nam, đã đạt chiều cao tối đa lên tới 300–330 mét (khoảng 1.000–1.100 feet). Mặc dù các tập trước từng ghi nhận tia phun cao hơn 300 mét, Tập 36 lại nổi bật nhờ tỷ lệ dòng chảy dung nham kết hợp trung bình vượt ngưỡng 500 mét khối mỗi giây, đây là mức cao nhất được ghi nhận trong chuỗi sự kiện hiện tại. Dòng chảy từ các tia phun này đã bao phủ khoảng 60–80% diện tích lòng chảo Halemaʻumaʻu.

Hoạt động mạnh mẽ này được báo trước bởi hiện tượng tăng áp suất khí ("gas-pistoning"), mà USGS đã ghi nhận vào ngày 7 tháng 11 năm 2025, khi áp suất khí tăng và dòng dung nham tràn bờ tại miệng phun phía bắc. Cụ thể hơn, miệng phun phía bắc ngừng hoạt động vào khoảng 3:38 chiều, trong khi miệng phun phía nam giảm dần chiều cao và ngừng phun vào 4:16 chiều. Sự kiện này đã sản sinh ra ước tính 8–9 triệu mét khối dung nham chỉ trong vòng chưa đầy năm giờ.

Sau khi tia phun kết thúc, các nhà quan sát địa chất ghi nhận sự thay đổi nhanh chóng từ trạng thái giảm độ nghiêng (deflation) sang tăng độ nghiêng (inflation) tại đỉnh núi lửa. Sự chuyển đổi này cho thấy quá trình tái nạp và tái áp suất của buồng magma, một mô hình lặp lại giữa các chu kỳ phun trào. Trong suốt chuỗi hoạt động kể từ cuối năm 2024, Kilauea vẫn duy trì cảnh báo Mức ĐỘ (WATCH) và Mã Màu Hàng không MÀU CAM, với các nhà chức trách Quận Hawaii cảnh báo về nguy cơ tro bụi ảnh hưởng đến khu vực Kaʻū.

Mặc dù lịch sử hoạt động của Kilauea, đặc biệt là đợt kéo dài từ 1983, đã gây thiệt hại lớn về nhà cửa, lần phun trào hiện tại này chưa ghi nhận báo cáo về thiệt hại đáng kể nào đối với tài sản. Các nhà địa chất nhận định rằng, dựa trên mô hình lặp lại, có thể cần ít nhất một tuần trước khi tập phun trào tiếp theo diễn ra.