Hình Học Khổng Lồ Của Sự Sống: Các Nhà Khoa Học Phát Hiện Cộng Đồng Cá Độc Đáo Ở Biển Weddell

Vào tháng 10 năm 2025, trong quá trình thực hiện chiến dịch tìm kiếm tàu huyền thoại “Endurance” của Shackleton tại vùng biển Weddell, các nhà khoa học Anh đã tình cờ có một khám phá đáng kinh ngạc. Các phương tiện lặn tự hành dưới nước của họ không chỉ ghi nhận một sự tập trung đơn thuần, mà là một quần thể khổng lồ cá notothen vàng Nam Cực (Lindbergichthys nudifrons). Điều đặc biệt là quần thể này được tổ chức theo những mô hình hình học phức tạp đến kinh ngạc. Phát hiện này, diễn ra tại một trong những khu vực xa xôi và khắc nghiệt nhất hành tinh, mở ra những hiểu biết mới về khả năng phục hồi và mối liên kết trong các hệ sinh thái vùng cực.

Các thiết bị tự hành đã ghi lại hình ảnh của hơn 1000 tổ cá, mỗi tổ đều được một cá thể trưởng thành trông coi và bảo vệ trứng. Những cấu trúc này, trông giống như những khu phố dưới đáy biển, không hề được sắp xếp ngẫu nhiên mà tạo thành các mô hình rõ ràng, lặp đi lặp lại. Các dạng hình học được xác định bao gồm “Cụm” (Cluster), “Bán nguyệt” (Crescent), “Đường thẳng” (Line), “Hình bầu dục” (Oval), “Chữ U sắc nét” (Sharp U) và “Đơn lẻ” (Solitary). Các nhà khoa học đưa ra giả thuyết rằng sự tập trung dày đặc như vậy là một chiến lược sinh tồn đã được mài giũa, một hình thức phòng thủ tập thể chống lại các mối đe dọa, nơi những cá thể ở trung tâm được hưởng lợi thế nhờ sự che chắn của hàng xóm. Hiện tượng này minh chứng cho thấy sự hợp tác phức tạp vẫn có thể phát triển mạnh mẽ ngay cả trong điều kiện lạnh giá khắc nghiệt.

Biển Weddell, nơi khám phá quan trọng này được thực hiện, hiện đang là tâm điểm của các cuộc thảo luận sôi nổi về sự cần thiết phải tăng cường tình trạng bảo tồn. Khám phá này, xác nhận sự tồn tại của đa dạng sinh học độc đáo và dễ bị tổn thương, đóng vai trò là bằng chứng thuyết phục ủng hộ việc trao cho khu vực này quy chế Khu Bảo tồn Biển (MPA). Sáng kiến thành lập MPA tại Biển Weddell, lần đầu tiên được Đức đề xuất vào năm 2018, nhằm mục đích bảo tồn hơn 2 triệu kilômét vuông vùng hoang dã biển gần như còn nguyên vẹn. Tuy nhiên, số phận của khu vực này vẫn chưa được tất cả các thành viên của Ủy ban Bảo tồn Tài nguyên Sinh vật Biển Nam Cực (ANTKOM) nhất trí thông qua.

Điều đáng chú ý là khu vực tìm thấy các tổ cá này chỉ trở nên dễ tiếp cận để nghiên cứu sau khi tảng băng trôi A68, rộng 5800 kilômét vuông, tách ra khỏi thềm băng Larsen C vào năm 2017. Sự kiện này đã mở ra những vùng sâu ẩn giấu trước đây. Khám phá này nhấn mạnh cách thức những thay đổi môi trường, gây ra bởi biến đổi khí hậu, có thể vô tình tiết lộ những khía cạnh chưa từng biết đến của sự sống trên hành tinh. Các nhà nghiên cứu, bao gồm cả những người từ Đại học Essex, nhấn mạnh rằng những địa điểm sinh sản có cấu trúc này là bằng chứng quan trọng về các hệ sinh thái độc nhất vô nhị, đòi hỏi phải được bảo vệ ngay lập tức. Do đó, việc phát hiện ra những “khu vực dưới nước” có trật tự này là chất xúc tác mạnh mẽ để chúng ta xem xét lại cách tiếp cận đối với việc bảo tồn sự cân bằng mong manh của sự sống ở các vĩ độ phía nam.