Tại Hà Nội, một hội thảo quan trọng đã diễn ra trong khuôn khổ Lễ phát động Giải thưởng "Trường học ASEAN Xanh" 2025, với chủ đề "Trường học Không rác thải nhựa: Hành động vì Thế hệ Xanh". Sự kiện này đánh dấu một bước tiến quan trọng trong việc thúc đẩy môi trường giáo dục thân thiện với môi trường trên khắp Việt Nam.
Giáo sư Đặng Thị Kim Chi đã nhấn mạnh sự chuyển đổi từ mô hình "Trường học Xanh - Sạch - Đẹp" sang mô hình "Trường học Xanh" toàn diện hơn. Cách tiếp cận mới này tích hợp các nguyên tắc về tiêu dùng bền vững và kinh tế tuần hoàn nhằm giải quyết các thách thức về biến đổi khí hậu và ô nhiễm rác thải nhựa. Việt Nam đang đối mặt với áp lực lớn từ rác thải nhựa, ảnh hưởng trực tiếp đến hệ sinh thái, sức khỏe cộng đồng và tương lai các thế hệ mai sau.
Theo thống kê, mỗi năm Việt Nam phát sinh khoảng 3,8 triệu tấn rác thải nhựa, trong đó hơn 2 triệu tấn chưa được quản lý đúng cách, gây tác động nghiêm trọng đến hệ sinh thái và môi trường sống của con người. Tỷ lệ phân loại và tái chế rác thải nhựa chỉ khoảng 20-27%, với nhiều loại nhựa vẫn bị chôn lấp hoặc thải bỏ trực tiếp ra môi trường. Đặc biệt, tại các trường học, rác thải nhựa dùng một lần chiếm tới 50% tổng lượng rác thải, ảnh hưởng trực tiếp đến môi trường học đường và sức khỏe của hàng triệu học sinh.
Bà Nguyễn Thị Linh Chi, Phó Hiệu trưởng Trường THCS Thống Nhất (Huế), đã chia sẻ những kinh nghiệm thực tế. Trường của bà, vốn chịu ảnh hưởng nặng nề từ thiên tai, ưu tiên giáo dục giảm thiểu rác thải nhựa. Thông qua các hoạt động ngoại khóa, tái chế sáng tạo và câu lạc bộ xanh, học sinh trở thành những nhà hoạt động vì môi trường trẻ tuổi, lan tỏa nhận thức đến cộng đồng rộng lớn hơn.
Mô hình "Trường học Thông minh về Khí hậu" do UNICEF thực hiện tại trường Tiểu học Long Phú C (Việt Nam) cũng đang góp phần giải quyết tác động của biến đổi khí hậu đến giáo dục, cung cấp cho học sinh kiến thức về thích ứng và lối sống xanh. Bà Lê Anh Lan từ UNICEF nhấn mạnh rằng sự thay đổi hành vi của học sinh bắt nguồn từ chính các nhà giáo dục và quản lý. UNICEF, phối hợp với Bộ Giáo dục và Đào tạo, đang phát triển các mô hình trường học có khả năng thích ứng với biến đổi khí hậu và các nền tảng cho các sáng kiến môi trường do học sinh dẫn dắt.
Kiến trúc sư Hoàng Thúc Hào bổ sung rằng thiết kế trường học nên tích hợp yếu tố thiên nhiên để nuôi dưỡng tinh thần sinh thái. Các trường học như "Hanoi Eco School" đã thể hiện sự tích hợp này bằng cách sử dụng các giải pháp kiến trúc xanh, giảm tiêu thụ năng lượng và tận dụng vật liệu tự nhiên.
Các cuộc thảo luận đã đề cập đến những thách thức thực tế, như quản lý rác thải nhựa với nguồn lực hạn chế và thay đổi thói quen sử dụng túi nylon của học sinh, đặc biệt là ở các vùng nông thôn. Các chuyên gia đã đưa ra các giải pháp thiết thực để hỗ trợ các trường học trong việc thực hiện những thay đổi này một cách hiệu quả.
Việt Nam đang nỗ lực để trở thành một trung tâm đổi mới và đầu tư vào các công nghệ kinh tế tuần hoàn vào năm 2035, tập trung vào việc tăng cường sử dụng nguyên liệu thô thứ cấp và giảm sự phụ thuộc vào tài nguyên nguyên sinh. Hội thảo kết luận với sự đồng thuận rằng "Trường học Xanh" phải trở thành một mô hình hoạt động cụ thể, gắn liền sâu sắc với việc dạy, học và tương tác cộng đồng hàng ngày. Sự kiện này đánh dấu một bước tiến đáng kể trong việc thúc đẩy các thực hành giáo dục bền vững cho các thế hệ tương lai tại Việt Nam.