Một nghiên cứu đột phá được công bố trên tạp chí Royal Society Open Science vào tháng 7 năm 2025 đã cung cấp bằng chứng thuyết phục rằng voi châu Phi sử dụng một loạt các cử chỉ có chủ đích để truyền đạt những mong muốn cụ thể, đặc biệt là khi tương tác với con người.
Phát hiện này mở rộng đáng kể hiểu biết của chúng ta về nhận thức động vật và tín hiệu xã hội, lần đầu tiên chứng minh khả năng giao tiếp bằng cử chỉ hướng mục tiêu ở động vật có vú không thuộc bộ linh trưởng. Nghiên cứu được thực hiện trên 17 con voi châu Phi bán thuần hóa tại Zimbabwe. Các nhà khoa học đã đặt ra các tình huống thử nghiệm, trong đó voi được tiếp cận hai khay: một khay chứa sáu quả táo (mục tiêu mong muốn) và một khay khác để trống.
Các nhà nghiên cứu đã ghi lại cẩn thận các hành vi của voi trong ba kịch bản khác nhau: khi mục tiêu được đáp ứng hoàn toàn, đáp ứng một phần, hoặc không đáp ứng. Kết quả cho thấy voi đã sử dụng tới 38 loại cử chỉ khác nhau, và hành vi này gần như chỉ xảy ra khi có một nhà nghiên cứu quan sát và chú ý. Điều này cho thấy voi nhận thức rõ về sự hiện diện của "khán giả" và điều chỉnh hành vi của mình để đạt được mục tiêu.
Khi yêu cầu của chúng chỉ được đáp ứng một phần (ví dụ: chỉ nhận được một quả táo), voi không lặp lại các cử chỉ cũ mà thay vào đó, chúng thể hiện sự sáng tạo bằng cách phát minh ra các cử chỉ mới hoặc khác biệt. Sự kiên trì và khả năng thích ứng này, cùng với việc chỉ sử dụng cử chỉ khi có người quan sát, cho thấy rõ ràng "ý định hướng mục tiêu" – một khả năng trước đây chủ yếu được ghi nhận ở các loài linh trưởng.
Tiến sĩ Vesta Eleuteri, tác giả chính của nghiên cứu, nhấn mạnh rằng khả năng giao tiếp có chủ đích bằng nhiều loại cử chỉ đã xuất hiện ở các loài khác có cấu trúc xã hội phức tạp và trí thông minh cao. Nghiên cứu này đã ghi nhận tổng cộng 313 cử chỉ riêng lẻ được sử dụng bởi đàn voi trong các thử nghiệm. Một số con voi thậm chí còn thể hiện sự "sáng tạo đáng kinh ngạc" với các cử chỉ của mình khi yêu cầu không được đáp ứng đầy đủ, ví dụ như một con ném cát, con khác dùng gậy gõ xuống đất, hoặc một con khác thổi lá lên không trung bằng vòi.
Những phát hiện này không chỉ làm sâu sắc thêm hiểu biết về thế giới giao tiếp phức tạp của voi mà còn thách thức các quan niệm trước đây về giới hạn của giao tiếp tinh vi ở các loài không thuộc bộ linh trưởng. Chúng gợi ý rằng các kỹ năng giao tiếp nhận thức tiên tiến có thể đã tiến hóa độc lập ở các loài thông minh và có tính xã hội cao, mở rộng đáng kể góc nhìn của chúng ta về trí tuệ động vật và nguồn gốc của ngôn ngữ tương tự như con người. Nghiên cứu này nhấn mạnh sự tinh tế trong khả năng nhận thức và tương tác của voi, cho thấy chúng có một thế giới nội tâm và phương thức giao tiếp phong phú hơn nhiều so với những gì chúng ta từng nghĩ.