Việc liên tục than phiền không chỉ là một thói quen khó chịu mà còn có thể làm thay đổi cấu trúc và chức năng của bộ não, khiến bạn dễ dàng rơi vào trạng thái tiêu cực hơn. Bộ não của chúng ta có khả năng thay đổi và thích ứng liên tục thông qua hiện tượng gọi là tính mềm dẻo thần kinh (neuroplasticity), nghĩa là các kết nối thần kinh được sử dụng thường xuyên sẽ trở nên mạnh mẽ hơn.
Khi bạn than phiền, bạn đang vô tình huấn luyện bộ não của mình để tìm kiếm vấn đề và tập trung vào những khía cạnh tiêu cực của cuộc sống. Theo các nhà tâm lý học, việc kích hoạt lặp đi lặp lại các mạch thần kinh liên quan đến cảm xúc tiêu cực sẽ củng cố chúng theo thời gian. Điều này có thể ảnh hưởng đến các vùng não như hạnh nhân (amygdala), nơi xử lý cảm xúc, và hồi hải mã (hippocampus), nơi liên quan đến trí nhớ, từ đó thay đổi cách chúng ta nhận thức và phản ứng với các tình huống.
Nghiên cứu từ Đại học Stanford chỉ ra rằng việc than phiền có thể làm giảm kích thước của hồi hải mã, một vùng não quan trọng cho việc giải quyết vấn đề và tư duy mạch lạc. Sự thay đổi cấu trúc não bộ này có nghĩa là những người thường xuyên than phiền có thể thấy bộ não của mình ưu tiên những gì sai trái, khiến họ khó nhận ra hoặc trân trọng những điều tốt đẹp đang diễn ra. Việc tổn thương hồi hải mã có thể đáng lo ngại, đặc biệt khi nó là một trong những vùng não chính bị ảnh hưởng bởi bệnh Alzheimer.
Thói quen than vãn cũng có thể dẫn đến việc giải phóng cortisol, hormone gây căng thẳng. Cortisol ở mức độ cao kéo dài có thể làm suy yếu hệ miễn dịch, tăng nguy cơ mắc các bệnh như cao huyết áp, tiểu đường và bệnh tim. Nghiên cứu cho thấy rằng việc than phiền trong hơn 30 phút có thể gây tổn thương vật lý cho não bộ.
Để chống lại những tác động tiêu cực này, việc thực hành lòng biết ơn, thiền định và chánh niệm có thể giúp thúc đẩy một tư duy tích cực hơn. Bằng cách chủ động lựa chọn tập trung vào các khía cạnh tích cực và tham gia vào các hoạt động này, chúng ta có thể bắt đầu định hình lại bộ não của mình theo hướng lạc quan hơn. Nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc thực hành lòng biết ơn có thể củng cố các con đường thần kinh tích cực, tăng cường điều chỉnh cảm xúc, giảm mức độ cortisol và cải thiện sức khỏe tinh thần bằng cách giảm các triệu chứng lo âu và trầm cảm.
Hiểu rõ tác động thần kinh của thói quen than phiền nhấn mạnh tầm quan trọng của việc quản lý suy nghĩ và phản ứng của chúng ta. Chuyển đổi sang các cơ chế đối phó tích cực hơn có thể dẫn đến cải thiện sức khỏe não bộ, hạnh phúc cảm xúc và một cuộc sống cân bằng hơn. Việc nuôi dưỡng những suy nghĩ tích cực và lòng biết ơn có thể đảo ngược quá trình này, cải thiện sự tập trung và mang lại một cái nhìn lạc quan hơn về cuộc sống.