Rusya ve İran, Tahran'ın artan enerji talebini karşılamak ve nükleer teknoloji alanındaki iş birliğini derinleştirmek amacıyla küçük nükleer santrallerin (SMR) inşası için önemli bir anlaşmaya imza attı. Moskova'da 24 Eylül 2025 tarihinde gerçekleşen törende, Rusya'nın devlet nükleer enerji şirketi Rosatom'un başkanı Aleksey Likhachev ile İran Atom Enerjisi Kurumu Başkanı Muhammed Eslami, bu stratejik iş birliğinin temelini oluşturan mutabakat zaptını imzaladı. Bu anlaşma, iki ülke arasındaki diplomatik ve ekonomik bağları güçlendirme potansiyeli taşıyor.
Anlaşma kapsamında İran'da sekiz adet küçük nükleer santral inşa edilmesi planlanıyor. Bu projeyle birlikte İran'ın 2040 yılına kadar nükleer enerji kapasitesini 20 gigawata çıkarma hedefi bulunuyor. Mevcut durumda İran'ın tek faal nükleer santrali, Rusya tarafından inşa edilen ve yaklaşık 1 GW kapasiteye sahip Buşehr'deki santraldir. Bu yeni girişim, İran'ın enerji ihtiyacını karşılama ve nükleer teknoloji yetkinliğini geliştirme yolunda atılmış büyük bir adımdır.
Küçük Modüler Reaktör (SMR) teknolojisi, geleneksel nükleer reaktörlere kıyasla daha esnek, güvenli ve maliyet etkin bir alternatif olarak öne çıkıyor. Bu reaktörler, standart tasarımları sayesinde daha küçük alanlarda hızlıca inşa edilebiliyor ve ihtiyaç halinde kapasite artırımına olanak tanıyor. SMR'lerin modüler yapısı, üretim, taşıma ve montaj süreçlerini kolaylaştırarak işçilik maliyetlerini düşürüyor. Ayrıca, düşük kurulu güçleri sayesinde ek altyapı yatırımı gerektirmeden şebekeye bağlanabilmeleri de önemli bir avantaj olarak görülüyor. Bu teknoloji, hibrit yenilenebilir enerji santrallerinde enerji üretim sürekliliği ve şebeke istikrarı sağlamak amacıyla da kullanılabilecek potansiyele sahip.
Rosatom, bu iş birliğini "stratejik bir proje" olarak nitelendirirken, İranlı yetkililer de ülkenin nükleer silah edinme gibi bir niyeti olmadığını vurguluyor. Bu iş birliği, İran'ın enerji arzındaki sıkıntıları gidermeye yönelik çabalarının bir parçası olarak değerlendiriliyor. Küresel enerji talebinin arttığı ve nükleer enerjinin önemi üzerine yeniden düşünüldüğü bu dönemde, Rusya ve İran arasındaki bu nükleer enerji alanındaki iş birliği, bölgesel ve uluslararası enerji politikaları açısından da dikkatle takip edilecektir. Bu anlaşma, aynı zamanda, uluslararası nükleer silahsızlanma çabaları ve enerji güvenliği konularında da yeni tartışmaları beraberinde getirebilir.