Endonezya ve Avrupa Birliği (AB), Bali'de yaklaşık on yıl süren müzakerelerin ardından Kapsamlı Ekonomik Ortaklık Anlaşması'nı (IEU-CEPA) imzalayarak önemli bir dönüm noktasına ulaştı. Anlaşma, 23 Eylül 2025 Salı günü imzalandı ve iki bölge arasında açık, adil ve sürdürülebilir bir ekonomik ortaklık kurma taahhüdünü pekiştiriyor.
Endonezya'nın Ekonomik Koordinasyon Bakanı Airlangga Hartarto ve Avrupa Birliği Ticaret Komiseri Maroš Šefčovič'in imzaladığı anlaşma, mal, hizmet ve yatırımı kapsıyor. IEU-CEPA, gümrük vergisi türlerinin %98'inden fazlası ve toplam ithalat değerinin %99'u için gümrük vergilerinin kaldırılmasını hedefliyor. Bu adımın, Endonezya'nın AB'ye ihracatını başlangıçta %60'a kadar artırması ve ulusal geliri yaklaşık 2,8 milyar ABD doları (yaklaşık 46,6 trilyon rupi) yükseltmesi bekleniyor. Ayrıca, anlaşmanın milyonlarca çalışanı etkileyen işgücü yoğun sektörlerde yeni istihdam olanakları yaratması öngörülüyor.
Bu anlaşma, Avrupa Birliği'nin Güneydoğu Asya'daki stratejik ortaklıklarını çeşitlendirme çabalarının bir parçası olarak öne çıkıyor. Singapur ve Vietnam'dan sonra Endonezya, AB ile Kapsamlı Ekonomik Ortaklık Anlaşması imzalayan üçüncü Güneydoğu Asya ülkesi oldu. Müzakerelerin hızlanmasında, ABD'nin uyguladığı tarifelerin yarattığı jeopolitik ve ekonomik belirsizliklerin etkili olduğu belirtiliyor.
Anlaşma, hem Avrupa'nın kritik hammadde tedarik zincirlerini güçlendirmeyi hem de Endonezya'nın hızla büyüyen sektörlerine yatırımı teşvik etmeyi amaçlıyor. 2024 yılında iki taraf arasındaki ikili ticaretin 30,1 milyar ABD dolarına ulaşması, bu anlaşmanın potansiyelini daha da belirginleştiriyor. Anlaşma, sürdürülebilirlik taahhütlerini de içeriyor; iklim değişikliği, çevre ve işçi hakları konularında işbirliği çerçeveleri oluşturuluyor.
Uzmanlar, bu anlaşmanın Endonezya'nın şimdiye kadar imzaladığı en iddialı serbest ticaret anlaşmalarından biri olduğunu belirtiyor. Avrupa'nın nikel, kobalt, bakır ve kalay gibi kritik mineraller için alternatif kaynaklar arayışında Endonezya'nın önemine dikkat çekiliyor. Anlaşmanın yürürlüğe girmesi için Endonezya yasama organı ile AB üye devletleri ve Avrupa Parlamentosu'nun onayına ihtiyaç duyulacak. Hedeflenen yürürlük tarihi ise 2027'nin başı olarak belirlenmiş durumda.
Bu kapsamlı ortaklık, iki bölge arasındaki ekonomik bağları güçlendirerek, karşılıklı refahı artırma ve küresel ticarette daha istikrarlı bir zemin oluşturma potansiyeli taşıyor.