Sudan'da Diyalog Çağrısı: El Faşer'in Düşüşü ve Kritik İnsani Felaket Ortamında BM'den Acil Talep

Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri António Guterres, 4 Kasım 2025 tarihinde, Sudan'daki çatışan taraflara şiddetin tırmanışını durdurmak amacıyla derhal müzakerelere geri dönme çağrısında bulundu. Bu hayati çağrı, Katar'da düzenlenen BM zirvesi sırasında yapıldı ve uluslararası toplumun, özellikle Kuzey Darfur'un başkenti olan El Faşer kentindeki kritik insani duruma yönelik derin endişesini yansıtıyordu. Bölgedeki durum, felaket eşiğini aşmış durumda ve acil müdahale gerektiriyor.

El Faşer'deki vaziyet, Hızlı Destek Kuvvetleri'nin (HDK) şehirde tam kontrolü sağlamasıyla tam anlamıyla bir felakete dönüştü. HDK, Sudan Silahlı Kuvvetleri'nin (SAF) bölgedeki son büyük kalesi olan bu stratejik şehri, 18 ay süren zorlu bir kuşatmanın ardından ele geçirdi. Şehrin HDK tarafından ele geçirilmesi 26-27 Ekim 2025 tarihlerinde gerçekleşti. Bölgeden gelen tanıklıklar, toplu infazlar, hedefli etnik temizlik eylemleri ve cinsel şiddet vakaları dahil olmak üzere dehşet verici zulümlere işaret ediyor.

Bu vahşet dalgası içinde, 28 Ekim 2025 tarihinde bir Suudi doğum hastanesine yapılan saldırı özellikle büyük yankı uyandırdı. Eldeki bilgilere göre, bu menfur saldırıda hastalar ve refakatçiler dahil olmak üzere 460'tan fazla kişi hayatını kaybetti. Genel Sekreter Guterres, Sudan'daki çatışmayı diplomatik müdahale olmaksızın durdurulamayacak olan “kontrol edilemez bir sarmal” olarak nitelendirerek, taraflara masaya dönme baskısını artırdı.

Şiddetin artması, ülkedeki açlığın yayılmasıyla eş zamanlı ilerliyor ve durumu daha da kötüleştiriyor. Birleşmiş Milletler tarafından sağlanan verilere göre, El Faşer ve Güney Kordofan'daki Kadugli'de açlık, en yüksek seviye olan beşinci (IPC Aşama 5) felaket aşamasına ulaştı. Sudan genelinde yaklaşık 21 milyon kişi ciddi gıda sıkıntısı yaşarken, 375 bin kişi ise tam açlığa eşdeğer koşullarda hayatta kalmaya çalışıyor. Yaklaşık bir buçuk yıl süren El Faşer kuşatması, yaklaşık 300 bin sakinin temel tıbbi yardım ve gıdadan mahrum kalmasına neden oldu.

Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiserliği Ofisi (OHCHR), HDK tarafından işlenen ciddi insan hakları ihlallerini resmi olarak belgeledi. Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM) Savcılığı da, HDK'nin El Faşer'deki vahşetlerini potansiyel savaş suçları ve insanlığa karşı suçlar olarak incelemektedir. Uzmanlar, El Faşer'in HDK tarafından ele geçirilmesinin, Sudan'ın fiilen iki etki alanına bölünmesine yol açabilecek kritik bir dönüm noktası olduğunu belirtiyor. HDK, sivillerin tahliyesine izin vermeyerek onları şehirde tutarken, Irak dahil diğer ülkeler sivil katliamlarını kınamakta ve ülkenin istikrarsızlaştırılması girişimlerini reddederek acil diyaloğa çağrı yapmaktadır.