Doğu Timor, Kuala Lumpur Zirvesi'nde ASEAN'ın 11. Üyesi olarak resmen kabul edildi

Güneydoğu Asya Uluslar Birliği (ASEAN), 26 Ekim 2025 Pazar günü Malezya'nın başkenti Kuala Lumpur'da düzenlenen 47. ASEAN Zirvesi'nin açılış töreniyle birlikte 11. üyesini resmen kabul etti: Doğu Timor. Bu tarihi genişleme, 1999'dan bu yana ASEAN'ın ilk kez üye kazanması anlamına gelerek Güneydoğu Asya'nın jeopolitik yapısında önemli bir dönüm noktasını işaret etti.

Doğu Timor'un birliğe kabulü, ülkenin 2002'deki bağımsızlığından bu yana süren ve 2011'de resmi başvuruyla hız kazanan 14 yıllık uyum sürecinin başarıyla tamamlanmasıdır. Bu uzun hazırlık süreci, mevcut üyelerin gösterdiği titizliği ve Doğu Timor'un bölgesel yapıya tam entegrasyon konusundaki kararlılığını ortaya koydu. Ülke, tam üyelik öncesinde hazırlıklarını pekiştirmek amacıyla 2022'de gözlemci statüsü kazanmıştı. Kuala Lumpur'daki törende, Doğu Timor bayrağının mevcut üyelerle yan yana yerleştirilmesi, bu yeni dönemin sembolik başlangıcı olarak kayda geçti.

Törende konuşan Doğu Timor Başbakanı Xanana Gusmão, bu anın halkının azminin ve kararlılığının bir kanıtı olduğunu belirterek, "Bugün tarih yazılıyor" ifadesini kullandı. Zirveye başkanlık eden Malezya Başbakanı Enver İbrahim ise bu katılımın, "ASEAN ailesini tamamladığını ve paylaşılan kaderimizi ve derin bölgesel akrabalık duygumuzu yeniden teyit ettiğini" vurguladı. Bu gelişmeler, bölgede iş birliği ve uyumun yükselişini simgelemektedir.

Doğu Timor için bu üyelik, sadece siyasi bir zafer değil, aynı zamanda ekonomik bir sıçrama tahtası olarak görülüyor. ASEAN'ın 660 milyondan fazla insana ve 3 trilyon ABD Doları'nı aşan bir GSYİH'ye sahip dinamik bir bölge olması, Doğu Timor'un bu gücün aktif bir parçası olmasının yerel işletmeler ve girişimciler için güçlü bir büyüme katalizörü olacağı anlamına geliyor. ASEAN Serbest Ticaret Alanı'na erişim, ithalat maliyetlerini düşürme ve daha kaliteli girdilere olanak tanıma yoluyla ülkenin küçük iç ekonomisinin kısıtlamalarını aşmasına yardımcı olabilir. Ancak bu ekonomik faydaların, yerel özel sektörün bölgesel fırsatları belirleyip yakalama yeteneğine bağlı olduğu da gözlemlenmektedir.

Bölgesel açıdan bakıldığında, Doğu Timor'un katılımı, ASEAN'ın kapsayıcılık taahhüdünün somut bir göstergesidir. Coğrafi konumu itibarıyla Güneydoğu Asya'nın kesişim noktasında yer alan ülke, aynı zamanda Pasifik ile Güneydoğu Asya arasında bir köprü görevi görebilecek stratejik bir konuma sahiptir. Bu yeni üyelik, bölgedeki tüm egemen devletleri tek bir çatı altında toplama vizyonunu güçlendirirken, Doğu Timor'un uluslararası alandaki konumunu da sağlamlaştırmaktadır. Ülkenin geçmişteki anlaşmazlıkları geride bırakarak iş birliğinin üretkenliğine odaklanma anlayışı, bölgedeki diğer uluslar için de yol gösterici nitelik taşımaktadır ve bu genişleme, bölgesel barış ile istikrarın pekişmesini destekleme potansiyeli taşımaktadır.