AB, Global Gateway Girişimi Kapsamında Orta Asya Hidroelektrik Yatırımlarını Artırıyor

Avrupa Birliği, bir dizi uluslararası finans kuruluşuyla işbirliği yaparak, 9–10 Ekim 2025 tarihlerinde Brüksel'de düzenlenen Global Gateway Forumu'nda Orta Asya hidroelektrik sektörüne yönelik yeni bir yatırım aşamasını duyurdu. Bu girişimin temel odak noktası, Kırgızistan'daki Kambarata-1 Hidroelektrik Santrali'nin inşasına destek sağlamaktır. Bölgenin enerji ve su istikrarının büyük ölçüde bağlı olduğu bu kilit proje, merkezi bir öneme sahiptir.

Kırgızistan, Kazakistan ve Özbekistan temsilcilerinin hazır bulunduğu etkinlikte, Avrupa Yatırım Bankası'nın (AYB) katılımıyla toplam 900 milyon avro tutarında mutabakat zaptları imzalandı. Buna ek olarak, Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (EBRD) da aynı ülkelerle benzer anlaşmalar imzaladı ve yaklaşık 1,3 milyar avro ek finansman sağlama olasılığını değerlendiriyor.

Bu finansal taahhütlere paralel olarak, projenin fizibilite değerlendirmesi de sunuldu. Bu değerlendirme, Dünya Bankası'nın desteğiyle hazırlanmış olup, kısmen AB tarafından finanse edilmiştir. AB Uluslararası Ortaklıklardan Sorumlu Komiseri Jozef Sikela, Orta Asya hidroelektrik yatırımlarının stratejik önemini vurguladı.

Sikela, bu yatırımların sadece bölgenin enerji bağımsızlığı için değil, aynı zamanda sürdürülebilir tarım, halk sağlığının korunması ve ekolojik denge için de hayati olduğunu belirtti. Kambarata-1 projesinin yerel topluluklar için yeni ekonomik fırsatlar yaratacağını ve bölge ülkeleri arasındaki su kaynakları alanındaki işbirliğini güçlendireceğini sözlerine ekledi.

AYB Başkan Yardımcısı Kyriacos Kakouris, Avrupa Komisyonu garantileriyle desteklenen bankanın, yenilenebilir elektrik ticaretinin yaygınlaşmasına ve bölgesel enerji işbirliğinin pekiştirilmesine katkıda bulunan altyapıları finanse ettiğini ifade etti. EBRD Başkanı Odile Renaud-Basso ise Kambarata-1'i, Orta Asya ülkelerinin hem enerji hem de su güvenliğini artırmak için çabalarını birleştiren “bölgesel bir amiral gemisi projesi” olarak nitelendirdi.

Kambarata-1'in yanı sıra, forum katılımcıları Tacikistan'daki Rogun HES inşaatını da ele aldı. Bu projede, dünyanın en yüksek barajı inşa edilmektedir. Dünya Bankası, AB ve çeşitli Avrupa şirketlerinin katılımıyla yürütülen bu büyük proje, 2032 yılına kadar ülkenin enerji kapasitesini iki katına çıkarmayı ve komşu devletlere elektrik ihracatı için zemin hazırlamayı hedefliyor.

Her iki proje de Global Gateway girişimi çerçevesinde yer almakta ve AB, üye devletleri, kalkınma bankaları ve özel sektörün kaynaklarını birleştiren Team Europe formatında hayata geçirilmektedir. Programın genel amacı, güvenilir, çevre dostu ve teknolojik altyapı bağlantıları kurmak ve 2021 ile 2027 yılları arasında 300 milyar avroya kadar yatırım çekmektir.

Bu girişimler, Avrupa Birliği'nin Orta Asya ile stratejik ortaklığını pekiştirme kararlılığını açıkça göstermektedir. AB, yeşil dönüşümü, bölgesel işbirliğini ve sürdürülebilir kalkınmayı teşvik ederek, hem insanların refahını hem de çevrenin korunmasını amaçlamaktadır.