Amerika Birleşik Devletleri'nin, Avrupa'dan ithal edilen markalı ve patentli ilaçlara yönelik %100 gümrük vergisi uygulama tehdidi, Avrupa ilaç sektöründe ciddi bir çalkantıya neden oldu. 1 Ekim 2025'ten itibaren yürürlüğe girmesi beklenen bu adım, küresel tedarik zincirleri ve ilaç fiyatları üzerinde önemli etkilere yol açma potansiyeli taşıyor.
ABD Başkanı Donald Trump tarafından duyurulan bu vergi kararı, Avrupa'nın önde gelen ilaç devlerinin hisse senetlerinde ani düşüşlere yol açtı. Novo Nordisk, Roche, Novartis ve AstraZeneca gibi şirketlerin hisseleri, Tradegate platformunda yaklaşık %1.2 ila %2.4 arasında değer kaybetti. Bu durum, piyasaların kararı ne kadar ciddiye aldığının bir göstergesi olarak yorumlanıyor.
Trump yönetiminin bu hamlesinin temel amacı, ilaç şirketlerini üretimlerini ABD'ye kaydırmaya teşvik etmek olarak açıklanıyor. ABD'de üretim tesisi inşa eden veya inşaatına başlamış olan şirketler ise bu vergiden muaf tutulacak. Bu strateji, ABD'nin yerli üretimi güçlendirme ve ulusal güvenliği artırma çabalarının bir parçası olarak görülüyor.
Alman İlaç Firmaları Birliği (VFA) gibi sektör kuruluşları, bu karara sert tepki gösterdi. VFA Başkanı Han Steutel, verginin uluslararası tedarik zincirleri üzerinde yıkıcı etkiler yaratacağını, ilaç üretim maliyetlerini artıracağını ve hem ABD hem de Avrupa'da hasta bakımını tehlikeye atacağını belirtti. Steutel, Avrupa'nın 450 milyonluk nüfusuyla büyük bir pazar olmasına rağmen, parçalı yapısının onu büyük ekonomik alanlar arasında bir 'piyon' haline getirdiğini vurguladı.
Almanya'nın ABD'ye yaptığı ilaç ihracatının geçen yıl 27 milyar avroya ulaştığı göz önüne alındığında, bu durumun Alman ilaç sektörü için hayati öneme sahip olduğu anlaşılıyor. Bu gelişme, küresel ilaç endüstrisinin istikrarlı koşullara ve açık pazarlara duyduğu ihtiyacı bir kez daha gözler önüne seriyor. Avrupa'da üretilen ilaçların ABD'de tüketilen markalı ilaçların aktif bileşenlerinin %43'ünü oluşturduğu düşünüldüğünde, bu tür ticaret politikalarının potansiyel etkileri daha da belirginleşiyor.
Uzmanlar, bu durumun kısa vadede ilaç fiyatlarının artmasına, tedarik zincirlerinde aksamalara ve hatta ilaç kıtlıklarına yol açabileceği konusunda uyarıyor. Ayrıca, şirketlerin Ar-Ge yatırımlarını olumsuz etkileyebileceği ve küresel ilaç tedarik zincirlerinin karmaşıklığı nedeniyle üretimin ABD'ye taşınmasının uzun ve maliyetli bir süreç olabileceği belirtiliyor. Bazı analistler, firmaların bu vergi kararının etkilerini Trump'ın görev süresinin sonuna kadar erteleyebileceği yönünde görüş bildiriyor. Bu durum, sektördeki belirsizliği artırırken, şirketlerin stratejik yeniden yapılanma ihtiyacını da gündeme getiriyor.