Avrupa, 2025 yılı itibarıyla elektrikli araç (EV) sektöründe devrim yaratacak bir teknoloji olan kendi kendini onaran bataryalar üzerinde yoğunlaşıyor. Bu çığır açan gelişme, EV'lerin menzilini önemli ölçüde artırmayı, kullanıcı maliyetlerini düşürmeyi ve sıfır emisyon hedeflerine ulaşmada kritik bir rol oynamayı hedefliyor.
Avrupa'da elektrikli araç satışları hızla artarken, batarya degradasyonu performansı ve ömrü olumsuz etkileyen temel bir sorun olmaya devam ediyor. Kendi kendini onaran bataryalar, bu soruna çözüm sunarak bataryanın durumunu sürekli izleyip arıza oluşmadan onarım sürecini başlatabiliyor. Avrupa Birliği tarafından finanse edilen PHOENIX projesi kapsamında, Belçika, Almanya, İtalya, İspanya ve İsviçre'den bilim insanları, kendi kendini onaran bataryaların ilk prototiplerini test ediyor. Mart 2025'te, gelişmiş batarya hücrelerinde test edilmek üzere yeni nesil sensörler ve aktüatörler ortaklara ulaştırıldı. Bu sofistike sensörler, batarya sağlığını etkileyen voltaj, akım, sıcaklık gibi birçok parametreyi anlık olarak takip ediyor. Sistem, bir onarım ihtiyacı tespit ettiğinde, malzeme içindeki kimyasal bağları onarmak için hedeflenmiş ısıtma veya kısa devrelere neden olan metalik büyümeleri (dendritleri) parçalamak için manyetik alan gibi yöntemlerle onarım sürecini başlatıyor.
Bu teknolojinin başarılı olması durumunda, bataryaların ömrü iki katına çıkabilir. Bu durum, hem araçların sahip olma maliyetini düşürecek hem de lityum, nikel ve kobalt gibi değerli metallerin tüketimini azaltacaktır. Batarya kapasitesini artırmak için yeni materyaller üzerine de araştırmalar yapılıyor. Günümüzde yaygın olarak kullanılan grafit yerine, silikon gibi daha yüksek enerji depolama potansiyeline sahip malzemeler öne çıkıyor. Silikon, şarj sırasında %300'e kadar genleşebilme özelliğine sahip olsa da, kendi kendini onaran batarya teknolojisi bu zorluğun üstesinden gelerek daha küçük, daha hafif ve daha yüksek enerji yoğunluğuna sahip bataryaların geliştirilmesini sağlayabilir. Bu da elektrikli araçların verimliliğini artıracaktır.
Avrupa Birliği'nin 2035 yılından itibaren yalnızca sıfır emisyonlu araçların satışına izin verme yönündeki yasal düzenlemesi, bu dönüşümün hızlanması için önemli bir katalizör görevi görüyor. Bu geçişin sorunsuz olması için üreticilerin batarya maliyetleri, kullanım ömrü ve çevresel etkiler gibi konularda çözümler üretmesi gerekiyor. Kendi kendini onaran bataryalar, bu alanlarda çok yönlü çözümler sunuyor. PHOENIX projesi, batarya maliyetlerini %10 oranında düşürmeyi ve kendini onaran malzemelerin mevcut geri dönüşüm süreçlerinde önemli bir değişikliğe gerek kalmadan geri dönüştürülmesini amaçlıyor.
Fraunhofer Enstitüsü'nden Johannes Ziegler, "Aynı bataryanın kendi kendini onarabilmesiyle batarya ömrünü uzatmak ve karbon ayak izini azaltmak hedefleniyor" derken, İsviçre Elektronik ve Mikroteknoloji Merkezi'nden Yves Stauffer ise "Temel parametreleri izlemenin ötesine geçerek, bir sorun kritik hale gelmeden erken uyarı sistemi kurmayı amaçlıyoruz" şeklinde konuştu. Aynı merkezden kimyager Liu Sufu ise "Daha yüksek enerji yoğunluğuna sahip yeni nesil bataryalar geliştiriyoruz. Bu, elektrikli bir otomobilin daha küçük bir bataryaya, daha hafif olmasına ve daha uzun menzile sahip olması anlamına geliyor" diyerek teknolojinin potansiyelini vurguladı.
Birkaç yıl önce ütopik görünen kendi kendini onaran batarya konsepti, artık prototiplerle test ediliyor. Başarılı olması halinde, önümüzdeki on yıl içinde standart hale gelmesi bekleniyor. Bu gelişme, sürücüler için batarya yıpranması endişesini ortadan kaldırırken, otomotiv üreticilerine daha çekici ve çevre dostu modeller sunma fırsatı tanıyor. Aynı zamanda, elektromobiliteye geçişin sadece hızlı değil, aynı zamanda sürdürülebilir olmasını sağlıyor. Başarılı bir şekilde uygulandığında, araçlar daha uzun ömürlü olacak, daha uzağa gidecek ve gezegenimize daha az yük bindirecektir. Avrupa laboratuvarlarında şekillenen bu teknoloji, gelecekte arızalı ve pahalı batarya değişimlerini geçmişte bırakacağımız bir dönemin başlangıcı olabilir.