Litvanya Rock Tarihinde Bir Dönüm Noktası: Emilis Vėlyvis'in “BIX – Neredeyse Nirvana” Belgeseli Gösterimde

Yönetmenliğini Emilis Vėlyvis'in üstlendiği “BIX – Neredeyse Nirvana” adlı belgesel filmin dünya prömiyeri, 9 Kasım 2025 tarihinde saygın Tallinn Kara Geceler Film Festivali'nde (PÖFF) gerçekleştirildi. Kasım ayında sinemacıları bir araya getiren bu önemli etkinlik, Kuzey Avrupa'da FIAPF tarafından akredite edilmiş ve uzun metrajlı filmler için yarışma programına sahip tek festival olma özelliğini taşıyor. Bu özel gösterim, Litvanya rock müziğinin dönüştürücü bir dönemine ışık tutarak uluslararası alanda büyük ilgi topladı.

Efsanevi Litvanya rock grubu BIX’e odaklanan yapım, 105 dakikalık süresi ve N-13 yaş derecelendirmesiyle izleyici karşısına çıktı. Belgesel, özellikle Berlin Duvarı’nın yıkılmasının hemen ardından grubun Batı’ya doğru attığı adımları ve bu kritik geçiş dönemini ayrıntılı bir şekilde ele alıyor. Yönetmen Vėlyvis, 1989 yılının belirleyici anlarını yeniden canlandırmak amacıyla BIX’in karizmatik solisti Saulius Urbonavičius-Samu ile yakın bir işbirliği içinde çalıştı. Bu titiz çalışma, o dönemin ruhunu ve grubun yaşadığı kültürel ve siyasi dönüşümleri otantik bir şekilde yansıtmayı amaçlıyor.

Filmin odaklandığı en çarpıcı olaylardan biri, BIX müzisyenlerinin Almanya’da Nirvana grubunun ön grubu olarak sahne alma onuruna eriştiği performanstır. Litvanyalı sanatçıların, geleceğin grunge ikonlarıyla aynı sahneyi paylaşması, sanatsal üretimin eski siyasi ve coğrafi sınırların ötesine geçtiğinin güçlü bir sembolü olarak görülmektedir. 1989 senesinde Nirvana, çıkış albümleri “Bleach”in materyallerini sunarak Almanya’da yoğun bir turne yapıyordu; bu turnenin önemli duraklarından biri de 13 Kasım’da gerçekleşen Hamburg konseriydi. Arşiv materyalleriyle zenginleştirilmiş olan bu yapıt, BIX’in mirasına saygı duruşunda bulunmakla kalmıyor, aynı zamanda Soğuk Savaş’ın sona ermesiyle ortaya çıkan yeni imkanlarla şekillenen Litvanya tarihindeki simgesel bir dönemi de gözler önüne seriyor.

BIX, her zaman basit bir müzik grubundan çok daha fazlasıydı; onlar, fikirleri yine Saulius Urbonavičius-Samu'ya ait olan sürrealist ve özgün video klipler aracılığıyla kendilerini ifade eden kültürel bir fenomendi. Onların sanatı, özellikle o kritik geçiş döneminde büyük önem taşıyan özgürlük ve kendini tayin etme arayışını yansıtıyordu. Grubun bu çığır açan yolculuğunu belgeleyen filmin Litvanya sinemalarındaki gösterim tarihi ise 14 Kasım 2025 olarak belirlenmiştir. Belgesel, hem müzik tarihi meraklıları hem de yakın dönem Litvanya tarihine ilgi duyanlar için kaçırılmaması gereken bir yapım olarak nitelendiriliyor.