BIX – Bijna Nirvana: Documentaire over keerpunt in Litouwse rockgeschiedenis in première

De langverwachte wereldpremière van de documentaire film "BIX – Bijna Nirvana", onder regie van Emilis Vėlyvis, vond plaats op 9 november 2025. Het prestigieuze Tallinn Black Nights Film Festival (PÖFF) vormde het decor voor deze lancering. Dit jaarlijkse filmevenement, dat traditioneel in november plaatsvindt, geniet internationale erkenning. Het is door de FIAPF geaccrediteerd als het enige festival in Noord-Europa dat een competitieprogramma voor lange speelfilms aanbiedt, waardoor het een cruciale ontmoetingsplaats is voor filmmakers en de internationale filmindustrie.

De film, met een indrukwekkende speelduur van 105 minuten en voorzien van een leeftijdsclassificatie N-13, richt zich volledig op de geschiedenis van de legendarische Litouwse rockformatie BIX. De focus ligt specifiek op de cruciale periode direct na de val van de Berlijnse Muur, een tijd waarin de band de moedige stap zette om hun carrière in het Westen te lanceren. De documentaire volgt hun reis en de uitdagingen die ze tegenkwamen bij het betreden van de internationale muziekscene.

Om deze sleutelmomenten uit 1989 getrouw te kunnen reconstrueren, werkte regisseur Vėlyvis intensief samen met de charismatische frontman van BIX, Saulius Urbonavičius-Samu. Deze nauwe samenwerking garandeerde een authentieke weergave van de gebeurtenissen die de band voorgoed zouden veranderen en hun status als culturele pioniers zouden vestigen. De film biedt een diepgaande blik op de creatieve processen en de politieke context van die tijd.

Een van de meest memorabele en betekenisvolle scènes in de documentaire is gewijd aan het optreden van BIX in Duitsland. Daar kregen de Litouwse muzikanten de uitzonderlijke kans om als voorprogramma te dienen voor de toen nog opkomende band Nirvana. Dit historische moment, waarbij BIX het podium deelde met de artiesten die spoedig zouden uitgroeien tot de onbetwiste iconen van de grungebeweging, symboliseert de definitieve overschrijding van de artistieke en geografische grenzen die voorheen golden. Het was een krachtige bevestiging dat de Litouwse cultuur de internationale arena betrad. Ter context: in 1989 was Nirvana druk bezig met een tournee door Duitsland ter ondersteuning van hun debuutalbum "Bleach", met onder meer een specifieke show in Hamburg op 13 november.

De film is doordrenkt van zeldzaam archiefmateriaal en brengt een welverdiend eerbetoon aan de blijvende nalatenschap van BIX. Tegelijkertijd functioneert de documentaire als een krachtige herinnering aan een historisch keerpunt voor Litouwen: het moment waarop, na het einde van de Koude Oorlog, nieuwe deuren en mogelijkheden zich openden voor de Oostbloklanden. BIX vertegenwoordigde in die tijd veel meer dan alleen muziek; het was een culturele stem die de veranderende tijdgeest perfect wist te vangen.

De groep was een waar cultureel fenomeen dat zich onderscheidde door hun unieke, surrealistische en vaak provocerende videoclips. De creatieve concepten achter deze visuele uitingen kwamen rechtstreeks van Saulius Urbonavičius-Samu. Hun gehele oeuvre was een spiegel van het diepgewortelde verlangen naar vrijheid en nationale zelfbeschikking, sentimenten die in die turbulente overgangsperiode van onschatbare waarde waren voor de jonge natie. De nationale bioscooppremière in Litouwen staat gepland voor slechts enkele dagen na de wereldpremière, namelijk op 14 november 2025.