Romanya'nın Karadeniz kıyısındaki antik Histria şehrinde yapılan arkeolojik kazılar, Roma dönemine ait önemli bir keşfe yol açtı. M.S. 2.–3. yüzyıllara tarihlenen bir evin kalıntılarında, yaklaşık 40 madeni para ve çeşitli değerli metal süs eşyalarını içeren bir hazine bulundu. Bu hazinenin, o dönemde bölgede yaşayan varlıklı bir Roma ailesine ait olduğu düşünülüyor.
Buluntular, Histria'daki yaşam hakkında önemli bilgiler sunuyor. Evi yok eden yangının yoğun ısısı, değerli metallerin eriyip kaynaşmasını sağlayarak, hazinenin saklandığı ahşap sandığın şeklini korudu. Tek tek paralar çoğunlukla dairesel formunu muhafaza etmiş olsa da, zaman içinde korozyona uğramış durumda.
Hazineyle birlikte aynı arkeolojik tabakadan seramik kaplar, yazıtlar ve bronz, demir ile camdan yapılmış objeler de çıkarıldı. Bu buluntular, Roma Histria'sındaki zengin ve çeşitli maddi kültürü ortaya koyuyor. Evin kendisi “lüks” olarak tanımlanıyor; yükseltilmiş zeminler ve boyalı sıvalarla süslü duvarlar, sakinlerinin yüksek sosyal statüsünü gösteriyor ve burada varlıklı bir ailenin yaşadığını doğruluyor.
Histria, M.Ö. 7. yüzyıl ortalarında Miletli yerleşimciler tarafından kurulan bir Yunan kolonisi olarak başladı ve daha sonra Karadeniz’in batı kıyısında önemli bir Roma şehri haline geldi. Roma İmparatorluğu döneminde, özellikle Prensiplik döneminde, şehir önemli bir ekonomik ve ticari merkezdi. Daha önce yapılan keşifler de bölgedeki Roma varlığını doğruluyor.
Histria'daki kazılar, Roma uygarlığını ve bugünkü Romanya topraklarına yayılımını anlamak açısından büyük öneme sahip. Devam eden araştırmalar, bu objelerin kökenini ve tarihî önemini netleştirmeye ve Histria tarihine olan bağlantılarını açıklamaya yardımcı olacak. Arkeolojik alan, Romanya'nın en eski kentsel yerleşimlerinden biri olarak kabul ediliyor ve bölgenin Yunan ve Roma dünyasıyla olan derin tarihî bağlarının kanıtı niteliğinde.