Macsó Dükü Béla'nın İskelet Kalıntıları DNA Analiziyle Kesin Olarak Teşhis Edildi

13. yüzyıldan kalma Macar soylusu Macsó Dükü Béla'nın iskelet kalıntıları, uluslararası bir araştırma ekibi tarafından DNA analizi yoluyla kesin olarak tanımlandı. Bu çalışma, Kasım 2025'te Forensic Science International: Genetics dergisinde yayımlanarak, dükün 1272'deki vahşi ölümünün ayrıntılarını yeniden yapılandırdı. Araştırma, Macar akademisyenlerin liderliğinde yürütüldü ve yüzyıllık bir arkeolojik gizemi çözüme kavuşturdu.

Kimlik tespiti, Orta Çağ kraliyet figürlerinin yaşamı ve ölümü hakkında genetik, izotopik analiz ve adli tıp bilimlerinin entegrasyonu sayesinde detaylı veriler sunmaktadır. İskelet kalıntıları ilk olarak 1915 yılında Budapeşte'deki Margaret Adası'nda bulunan Dominik manastırı kazıları sırasında gün yüzüne çıktı; ancak II. Dünya Savaşı sırasında kaybolduğu düşünülüyordu. Kemikler, 2018 yılında Macar Doğa Tarihi Müzesi'nde etiketlenmemiş bir kutuda yeniden ortaya çıkarken, kafatası Eötvös Loránd Üniversitesi'nde (ELTE) tespit edildi. Bu yeniden keşif, kapsamlı bilimsel incelemelerin önünü açtı.

ELTE'deki Arkeogenomik Enstitüsü'nden Anna Szécsényi-Nagy ve Noémi Borbély'nin yürüttüğü genetik analizler, kimliği DNA kanıtlarıyla doğruladı. Elde edilen veriler, dükün hem Árpád hem de İskandinav kökenli Rurik hanedanlarıyla olan bağını destekleyen bir genetik karışımını gösterdi. Whole-genome dizileme sonuçları, dükün Kral Béla III'ün dördüncü kuşak torunu olduğunu ve babasının ailesinin Rurik hanedanına ait Y-kromozom imzasını taşıdığını kesinleştirdi. Bu bulgu, Béla'yı genetik olarak tanımlanmış birkaç Orta Çağ Macar soylusundan biri yapıyor.

Adli inceleme, ölüm anında uygulanan ve en az iki farklı silahı (bir saber ve bir uzun kılıç) içeren 26 perimortem yaralanmasını ortaya çıkardı. Yaralanma paterni, en az üç saldırganın koordine edilmiş bir saldırısını işaret ediyor ve bu bulgu, dükün Kasım 1272'deki suikastına dair tarihsel kayıtlarla örtüşmektedir. Adli patoloji uzmanları, darbelerin örtüşme şekillerine bakarak vuruş sırasını yeniden yapılandırdı; dokuz yara kafatasında, on yedi yara ise diğer kemiklerde tespit edildi.

Stabil izotop ve diş taşı analizleri yoluyla dükün yaşam tarzı hakkında bilgiler edinildi. Bu analizler, özellikle balık ağırlıklı, yüksek statülü bir diyeti işaret etti. Diş taşlarının mikroskobik incelenmesi, pişmiş irmik ve buğday ekmeği kanıtlarını doğrulayan binden fazla mikrofosili ortaya çıkardı. Ayrıca, stronsiyum izotop sonuçları, Béla'nın çocukluğunun erken dönemlerini günümüz Sırbistan ve Hırvatistan bölgesinde, yani Macsó Banate'nin çekirdek topraklarında geçirdiğini gösteriyor. Bu beslenme ve coğrafi veriler, dükün soylu yaşam tarzını ve tarihsel hareketliliğini desteklemektedir.