Stockholm Üniversitesi'nden bilim insanlarının da dahil olduğu uluslararası bir araştırma ekibi, Norveç kıyılarının açıklarında deniz tabanından çıkan tatlımsı yeraltı sularını inceleyerek, geçmişteki iklim değişimleri sırasında buzul çağlarının ve deniz seviyesi yükselişinin okyanus tabanındaki kadim yeraltı suları üzerindeki etkilerine dair önemli bulgular elde etti. Nature Geoscience dergisinde yayınlanan çalışma, 11.700 yıldan daha eski olan fosil yeraltı sularının, geçmişteki iklim döngülerinde nasıl şekillendiğini ve deniz seviyesi değişimleriyle nasıl etkileşime girdiğini ortaya koyuyor. Bu kadim tatlı su kaynakları, kirliliğe ve tuzlanmaya karşı oldukça hassas olduğundan, yeraltı hareketlerini ve zaman içindeki değişimlerini anlamak büyük önem taşıyor.
Buzul levhalarının kapladığı bölgelerde, fosil yeraltı sularının deniz seviyesi değişimleri ve buz hareketlerinden nasıl etkilendiğine dair doğrudan kanıtlar sınırlıydı. Ancak bu yeni araştırma, bu kritik bilgiyi sağlayan yeni bir yöntem sunuyor. Araştırmacılar, Norveç'in kuzeyindeki deniz tabanından aldıkları sıvı örneklerini analiz ettiklerinde, 760 metre derinlikte tatlımsı yeraltı sularının deniz tabanından çıktığını gözlemlediler. Yeraltı sularının son atmosferik temasının bir işareti olan radyokarbon içeriğinin analizi, suyun bileşiminin Fennoscandian buz tabakasının geri çekilmesinden sonra değiştiğini gösteriyor. Buzul tabakası bölgeyi bir kilometre kalınlığında bir buzulla kapladığında, eriyen sular yeraltı boşluklarını doldurmuştu. Buzul tabakasının çökmesi ve deniz seviyesinin yükselmesinin ardından, bu tatlı yeraltı suyu zamanla deniz suyu ile yer değiştirdi.
Bu çalışma, fosil yeraltı sularının okyanusa nasıl aktığını ve bu süreçte buzul değişimlerinden nasıl etkilendiğini gösteren ilk ayrıntılı zaman çizelgesini sunuyor. Buzul eriyik suyu tedarikinin durmasından sonra yeraltı suyunun bileşiminin ne zaman değiştiğini ve deniz suyuyla karışmaya ne kadar çabuk duyarlı hale geldiğini doğruluyor. Bu bulgular, buzul stabilitesini anlamak, besin tedarikini, deniz ekosistemlerinin sağlığını ve okyanusun karbon emme kapasitesini anlamak açısından geniş kapsamlı etkiler taşıyor. Özellikle günümüzün ısınan iklimi ve geri çekilen buzulları bağlamında bu araştırmanın önemi daha da artıyor. Araştırmanın yayınlandığı Nature Geoscience dergisindeki makale, buzul çağlarının yeraltı sularını nasıl şekillendirdiğini ve deniz seviyesi değişimlerinin bu kadim su kaynaklarını nasıl etkilediğini vurguluyor. Örneğin, 14.500 yıl önce yaşanan ve Meltwater Pulse 1a olarak bilinen ani deniz seviyesi yükselişinin, Kuzey Amerika'daki buzulların erimesiyle başlayıp küresel bir zincirleme reaksiyonu tetikleyerek Avrasya ve Antarktika'daki buz kaybına yol açtığına dair yeni modeller, bu tür jeolojik olayların birbirine bağlılığını gösteriyor. Bu tür araştırmalar, günümüzdeki iklim değişikliğinin deniz seviyeleri üzerindeki etkilerini daha iyi tahmin etmemize yardımcı oluyor.