Guangdong eyaletinin Jiangmen şehrinde bulunan Jiangmen Yeraltı Nötrino Gözlemevi (JUNO), Ağustos 2025 itibarıyla faaliyete geçti. Yer altında 700 metre derinlikte yer alan bu ileri teknoloji tesisi, evrende bolca bulunan ancak etkileşimleri zayıf olduğu için tespit edilmesi zor olan nötrinoları incelemek üzere tasarlandı. JUNO'nun temel bilimsel amacı, nötrino kütle hiyerarşisini ve salınım parametrelerini hassas bir şekilde ölçmektir. Bu araştırma, süpernova patlama mekanizmalarını, evrenin kökenini ve evrimini anlamak için büyük önem taşımaktadır. Nötrino salınımları üzerine yapılan çalışmalar, 2015 yılında Takaaki Kajita ve Arthur McDonald'a Nobel Fizik Ödülü'nü kazandırmıştır ve JUNO'nun bu alandaki çalışmaları gelecekteki Nobel ödüllerine zemin hazırlayabilir.
Gözlemevi, 35 metre çapında bir akrilik küre içine yerleştirilmiş, 20.000 ton ağırlığında devasa bir sıvı sintilatör dedektörüne sahiptir. Bu yapı, 12 katlı bir su tankının içine daldırılmış olup, nötrinoları nükleer santrallerden, güneşten ve Dünya'nın doğal radyoaktivitesinden tespit etmek için optimize edilmiş, düşük parazitli bir ortam sağlamaktadır. JUNO, Taishan ve Yangjiang nükleer santrallerinden gelen antinötrinoları tespit ederek nötrino kütle hiyerarşisinin belirlenmesinde önemli bir veri seti sunacaktır.
On yıl süren bir projenin ardından tamamlanan JUNO'nun inşası için 300 milyon ABD dolarının üzerinde yatırım yapılmıştır. Bu projede, 17 ülke ve bölgeden 74 araştırma kurumundan 750 bilim insanını kapsayan önemli bir uluslararası iş birliği gerçekleştirilmiştir. Gözlemevinin en az 30 yıl boyunca faaliyette olması ve temel kozmik parçacıklar hakkındaki anlayışımıza önemli katkılarda bulunması beklenmektedir. JUNO, Japonya'daki Hyper-Kamiokande ve Amerika'daki DUNE ile birlikte bir nötrino araştırma "üçlüsü" oluşturmaktadır.
Proje, Çin'in temel araştırmalara artan yatırımının bir parçasıdır ve küresel bilimsel topluluğa önemli katkılar sunmaktadır. JUNO'nun, ABD ve Japonya'daki benzer projelere kıyasla daha ekonomik olması, Çin'in düşük inşaat maliyetleri ve nükleer santrallere yakınlığı sayesinde mümkün olmuştur. JUNO'nun, önümüzdeki altı yıl içinde sonuçlar için istatistiksel olarak anlamlı 100.000 nötrino etkileşimi üretmesi beklenmektedir.
JUNO'nun faaliyete geçmesiyle, önümüzdeki altı yıl içinde yaklaşık 100.000 nötrino etkileşimi kaydetmesi öngörülmektedir. Bu veriler, nötrino kütle hiyerarşisinin belirlenmesinde kritik rol oynayacaktır. Gözlemevi, benzer ABD, Japonya veya Fransa'daki çabalardan önce faaliyete geçerek temel fizik araştırmalarında önemli bir adım atmıştır.