Polonya Dil Konseyi, 2026'dan İtibaren Geçerli Olacak Yazım Kurallarını Açıkladı

Polonya Bilimler Akademisi Başkanlığı bünyesindeki Polonya Dili Konseyi (Rada Języka Polskiego przy Prezydium Polskiej Akademii Nauk), 1 Ocak 2026 tarihinden itibaren geçerli olacak kapsamlı imla (ortografi) kuralı revizyonlarını resmen duyurdu. Bu düzenlemelerin temel amacı, yazım prensiplerini basitleştirmek ve birleştirmek suretiyle dil hatalarını azaltmak ve doğru yazma sürecini kolaylaştırmaktır. Konsey, bu değişikliklerin yalnızca yazım kurallarının gelenekselleşmiş kısımlarını ilgilendirdiğini ve bu sayede yazanların metinlerin anlamsal analizine daha fazla odaklanabileceğini belirtti.

Değişikliklerin en dikkat çekici yönlerinden biri, şehir, ilçe, yerleşim yeri ve köy sakinlerinin adları olan demonyumların büyük harfle yazılması zorunluluğudur. Önceleri küçük harfle yazılan "warszawianin" (Varşova sakini) gibi ifadeler, yeni düzenlemeyle "Warszawianin" şeklinde büyük harfle başlayacaktır. Benzer şekilde, şirketlerin ve endüstriyel ürün markalarının isimlerinin yanı sıra, bu ürünlerin tekil örneklerinin adları da tutarlı bir şekilde büyük harfle yazılacaktır; örneğin, marka olarak anıldığında da, belirli bir aracı ifade ettiğinde de "Ford" büyük harfle kullanılacaktır. Bu türden bir büyük harf kullanımı, coğrafi ve yerel isimlerde de benzer bir standardizasyon getirmekte, örneğin "Aleja Róż" (Güller Bulvarı) veya "Plac Zbawiciela" (Kurtarıcı Meydanı) gibi yapılarda, "ulica" (cadde) kelimesi hariç, ilk üyelerin büyük harfle yazılması teşvik edilmektedir.

Dilbilgisel yapıda önemli bir ayarlama, koşul kipindeki "-bym", "-byś", "-by", "-byśmy", "-byście" parçacıklarının bağlaçlardan ayrı yazılmasıdır. Bu uygulama, daha önce birleşik yazım görülen bazı yapılarda sona erecektir. Tersine, çekimli ortacıklarla kullanılan olumsuzluk parçacığı "nie-" ise, daha önce ayrı yazılmasına izin verilen istisnalar ortadan kaldırılarak her zaman bitişik yazılacaktır. Ayrıca Konsey, kişisel adlardan türetilen ve -owski ile biten sıfatların, iyelik veya nitelik anlamı taşıyıp taşımadığına bakılmaksızın küçük harfle yazılacağını ekledi; bu, "dramat szekspirowski" (Shakespearevari dram) veya "koncert chopinowski" (Chopinvari konser) gibi örnekleri kapsayacaktır.

Merkezi Sınav Komisyonu (CKE), öğrencilere geçiş sürecinde kolaylık sağlamıştır. 2026'dan 2030'a kadar olan dönemde, sekizinci sınıf sınavı, Matura (lise bitirme sınavı) ve diğer harici sınavlarda hem eski hem de yeni kuralların kabul edileceği güvence altına alınmıştır. Ancak, revize edilmiş imla standartları, yalnızca 2031 yılından itibaren tek ve zorunlu esas teşkil edecektir. Bu erteleme, özellikle yayıncılar, sözlük yazarları ve okul müfredatlarını hazırlayan kurumların yeni duruma adapte olmaları amacıyla Konsey tarafından bilinçli bir kararla belirlenmiştir.

Ek olarak, Konsey, "tuż-tuż" veya "trzask-prask" gibi birbirine benzeyen veya aynı sesli olan, genellikle birlikte kullanılan kelime çiftleri için üç farklı yazım biçimine (tireli, virgüllü veya ayrı) izin verilmesiyle yazım esnekliğini artırmıştır. Bu düzenlemeler, dilin dinamik yapısını yansıtırken, yazım karmaşasını azaltmayı hedefleyen geniş kapsamlı bir reformun parçasıdır.