Matteo Ricci'nin 1605 yılında yayımlanan 'Xizi Qiji' (Batı Kelimelerinin Mucizesi) adlı eseri, kültürlerarası iletişimde önemli bir kilometre taşıdır. Klasik Çince yazılmış ve Roma harfleriyle ek açıklamalar içeren bu kitap, geç Ming Hanedanlığı dönemindeki Çin'de bulunan Batılılar için Çince metinleri telaffuz etmeyi kolaylaştıran ilk eserlerden biri olmuştur. Bu öncü çalışma, dilin sınırları aşma gücünü ve farklı medeniyetler arasında köprü kurma potansiyelini vurgulamaktadır.
'Xizi Qiji', beş bölümden oluşmaktadır. İlk üç bölüm, İncil'den hikayeleri Klasik Çince nesir formatında uyarlayarak Konfüçyüsçü ahlaki prensiplerle harmanlamıştır. Son iki bölüm ise Ricci'nin, Çinli mürekkep ustası Cheng ile yaptığı, teolojik tartışmalara ve yazılı dilin önemine odaklanan sohbetlerini içermektedir. Bu yapı, dini öğretileri yerel felsefeyle uyumlu hale getirme ve dil öğrenimindeki pratik zorlukları aşma çabasını yansıtmaktadır.
Son zamanlarda 'Xizi Qiji'nin bazı bölümlerinin İngilizce'ye çevrilmesi, eserin günümüz okuyucuları için daha erişilebilir olmasını sağlamıştır. Çeviriler, Ricci'nin Roma harfli ek açıklamalarını koruyarak, eserin edebi ve dilsel yeniliklerini öne çıkarmaktadır. Bu çalışmalar, Ricci'nin dilin kültürel bariyerleri aşmadaki rolünü ve Batı düşüncesini Çin'e aktarma çabalarını daha geniş kitlelere ulaştırmaktadır.
'Xizi Qiji', Doğu ve Batı felsefelerini birbirine bağlayan erken dönem kültürlerarası diyalog çabalarının bir simgesi olarak öne çıkmaktadır. Ricci'nin Hristiyan anlatılarını Konfüçyüsçü değerlerle uyumlu hale getirme stratejisi, Batı kavramlarının Çin'de daha fazla anlayış ve kabul görmesine olanak tanımıştır. Nitekim Ricci'nin, Xu Guangqi gibi Çinli alimlerle birlikte Öklid'in 'Elementler' adlı eserini Çince'ye çevirme konusundaki işbirliği de onun Sino-Batı kültürel alışverişindeki önemli rolünü pekiştirmektedir. Bu çeviri çalışmaları, sadece matematiksel bilgiyi değil, aynı zamanda Batı'nın mantıksal düşünce yapısını da Çin'e tanıtmıştır. Örneğin, 'nokta', 'çizgi', 'üçgen' gibi geometrik terimlerin Çince karşılıklarının Xu Guangqi tarafından oluşturulması, dilin bilimi aktarmadaki rolünün somut bir göstergesidir.
Matteo Ricci'nin 'Xizi Qiji' eseri, dilin kültürel engelleri aşma kapasitesinin kalıcı bir sembolü olarak değerini korumaktadır. Bu öncü çeviri ve uyarlama yöntemleri, kültürlerarası etkileşim tarihine ilgi duyan akademisyenler ve okuyucular üzerinde etkisini sürdürmeye devam etmektedir. Ricci'nin bu alandaki çalışmaları, günümüzdeki küresel iletişim ve kültürel anlayışın geliştirilmesinde ilham verici bir örnek teşkil etmektedir.