Cambridge Sözlüğü 2025 Yılın Kelimesi: Parasosyal İlişkilerin Dijital Çağdaki Yükselişi

Cambridge Sözlüğü, 2025 yılı için seçtiği kelimeyle modern toplumun dijital etkileşimlere kayışını net bir şekilde ortaya koydu: 'Parasosyal'. Bu terim, bireylerin tanımadıkları ünlüler, sosyal medya fenomenleri ve hatta yapay zekâ sohbet robotlarıyla kurdukları tek taraflı duygusal bağları kapsıyor. Sözlüğe göre parasosyal, kişinin kendisiyle hiç tanışmadığı bir meşhur arasında hissettiği ilişkiyi ifade ediyor. Bu seçimin temelinde, çevrimiçi platformlarda artan bir yakınlık arayışı ve bu ilişkilerin kültürel etkisinin büyümesi yatıyor; nitekim Cambridge Sözlüğü, bu yıl bünyesine altı binden fazla yeni kelime, ifade ve anlam ekledi.

Parasosyal kavramının akademik kökleri, 1956 yılında Chicago Üniversitesi sosyologları Donald Horton ve Richard Wohl tarafından televizyon izleyicilerinin ekran karşısındaki figürlerle kurduğu yanıltıcı yakınlığı tanımlamak amacıyla atıldı. O dönemde akademik bir terim olan bu kavram, günümüzde sosyal medya ve yapay zekâ teknolojilerinin yaygınlaşmasıyla ana akım kültüre yerleşmiş durumda. Cambridge Sözlüğü sözlükbilimcisi Colin McIntosh, 'parasosyal' kelimesinin 2025 yılının ruh halini en iyi yansıttığını ve dilin nasıl değiştiğini gösterdiğini belirtti. Bu eğilimin somut bir örneği olarak, şarkıcı Taylor Swift ile futbolcu Travis Kelce'nin ilişkisi, hayranların çifte karşı kişisel bir bağ hissetmesine neden olan 2025'in belirgin parasosyal anlarından biri olarak gösterildi.

Sözlükteki bu güncelleme, yalnızca parasosyal ilişkilerdeki değişimi değil, aynı zamanda internet kültürünün dile olan derin etkisini de belgeliyor; sözlüğe eklenen yeni terimler bu durumu açıkça ortaya koyuyor. Örneğin, 'skibidi' argo bir ifade olup 'havalı' veya 'kötü' gibi çeşitli anlamlar taşıyabildiği gibi, şaka amaçlı anlamsızca da kullanılabilir. 'Delulu', 'delusional' (sanrısal) kelimesinin kısaltması olarak, gerçekçi olmayan inançları tanımlamak için kullanılıyor ve K-pop hayran topluluklarından yayılarak ana akıma geçti. Öte yandan, 'tradwife' ise 'traditional wife' (geleneksel eş) kelimelerinin birleşimi olup, sosyal medyada ev ve aile odaklı yaşam tarzını paylaşan evli kadınları tanımlıyor. Cambridge Sözlüğü yetkilileri, eklenen bu tür kelimelerin geçici hevesler değil, dilde kalıcı bir etki yarattığını düşündükleri için listeye alındığını vurguluyor.

Sosyal psikolog Simone Schnall'a göre, geleneksel medyaya olan güvenin azalması, bireyleri influencer'lara ve yapay zekâya yönlendirerek bu tek taraflı bağların yoğunlaşmasına sebep olabiliyor; bu durumun bazı durumlarda sağlıksız bağımlılıklara yol açabileceği de belirtiliyor. Parasosyal ilişkiler, medya kişiliklerinin sunduğu güven ve kendini ifşa etme algısıyla güçlenirken, takipçiler bu figürlere gerçek arkadaşları kadar bağlı hissedebiliyor. Bu bağlar, kimi zaman yalnızlık hissini azaltırken, kimi zaman da gerçek sosyal çevreden uzaklaşmaya ve abartılı beklentilere neden olabiliyor. Cambridge Sözlüğü'nün bu yıl eklediği diğer dikkat çekici terimler arasında, yapay zekâ tarafından üretilen düşük kaliteli içeriği ifade eden 'slop' ve bir görüntünün hızla viral şakaya dönüşmesini anlatan 'memeify' bulunuyor. Bu genişleme, dilin, teknolojinin ve toplumsal etkileşimlerin hızla evrildiğini gösteren önemli bir gösterge olarak kabul ediliyor.