Rumunia zatwierdza plan budowy Gigafabryki AI w regionie Morza Czarnego

Rząd Rumunii podjął 27 listopada 2025 roku kluczową decyzję, przyjmując memorandum formalnie ustanawiające projekt „Gigafabryka AI Morza Czarnego”. Ten strategiczny ruch ma na celu umocnienie pozycji kraju jako centralnego węzła dla systemów Sztucznej Inteligencji oraz Obliczeń Wysokiej Wydajności (AI/HPC) w basenie Morza Czarnego. Działanie to wpisuje się w szersze ambicje Unii Europejskiej dotyczące wzmocnienia suwerenności technologicznej kontynentu.

Inwestycja ta, szacowana na kwotę od 4 do 5 miliardów euro, ma zostać uruchomiona do końca roku 2028. Formalne zatwierdzenie nastąpiło po złożeniu listu intencyjnego do Komisji Europejskiej za pośrednictwem Wspólnego Przedsięwzięcia EuroHPC w czerwcu 2025 roku. Był to formalny krok w ramach europejskiej inicjatywy InvestAI. Celem jest dostarczenie zaawansowanych mocy obliczeniowych nie tylko rumuńskiemu przemysłowi, startupom i placówkom badawczym, ale także sąsiednim państwom, w tym Mołdawii, Ukrainie i Turcji.

Infrastruktura Gigafabryki będzie obejmować instalację ponad 100 000 akceleratorów AI. Ponadto, planowane jest wdrożenie najnowocześniejszych połączeń światłowodowych i kabli podmorskich, zaawansowanych systemów chłodzenia hybrydowego oraz najwyższej klasy zabezpieczeń cybernetycznych. Kluczowym elementem jest zapewnienie energii elektrycznej, które będzie wymagało zainstalowanej mocy sięgającej 1 500 MW. Energia ta ma pochodzić przede wszystkim z elektrowni jądrowych.

Memorandum wyraźnie wskazuje na wykorzystanie istniejących bloków 1 i 2 Elektrowni Jądrowej Cernavodă, przyszłych bloków 3 i 4, a także planowanego Małego Reaktora Modułowego (SMR) w lokalizacji Doicești. To pokazuje, że Rumunia stawia na stabilne i niskoemisyjne źródła zasilania dla swoich ambitnych projektów technologicznych.

Finansowanie dla budowy bloków 3 i 4 Cernavodă, opartych na technologii CANDU 6 i generujących łącznie 1 400 MW, zostało zabezpieczone dzięki wsparciu ze strony Stanów Zjednoczonych, Kanady i Włoch. To potwierdza międzynarodowe zaangażowanie w realizację rumuńskiej strategii energetycznej.

Realizacja projektu została podzielona na dwie główne fazy. Faza pierwsza (Phase I) zostanie zlokalizowana w Cernavodă, tuż obok istniejącej elektrowni jądrowej, co zapewni natychmiastowy dostęp do już istniejącej infrastruktury energetycznej i cyfrowej. Faza druga (Phase II) zaplanowana jest w Doicești, na terenie projektu SMR. Oczekuje się, że ten modułowy reaktor dostarczy ponad 80% energii elektrycznej niezbędnej dla Gigafabryki AI.

Projekt SMR w Doicești, wykorzystujący technologię NuScale (sześć modułów o łącznej mocy 462 MW), jest obecnie na etapie FEED 2. Ostateczna decyzja inwestycyjna w sprawie SMR ma zapaść w roku 2026. To pokazuje, jak ściśle powiązane są cele energetyczne i technologiczne kraju.

Głównym organem koordynującym działania jest wyznaczone Ministerstwo Energii, wspierane przez Ministerstwo Finansów oraz Rumuński Urząd ds. Cyfryzacji. Zaangażowanie Międzyamerykańskiego Banku Rozwoju dodatkowo podkreśla międzynarodowy charakter tej inicjatywy. Rząd Rumunii podkreśla, że projekt ten jest kluczowy dla podniesienia produktywności, przyciągnięcia bezpośrednich inwestycji zagranicznych oraz wzmocnienia regionalnej konkurencyjności w ramach programu InvestAI. To prawdziwy skok na głęboką wodę w dziedzinie innowacji.