Kazachstan przystępuje do Porozumień Abrahama w cieniu szczytu USA poświęconego minerałom ziem rzadkich

Republika Kazachstanu oficjalnie ogłosiła swoje przystąpienie do Porozumień Abrahama w dniu 6 listopada 2025 roku. Oświadczenie to zostało wygłoszone podczas szczytu, który odbył się w Stanach Zjednoczonych, gdzie Prezydent Donald Trump gościł przywódców pięciu państw Azji Centralnej. Ta strategiczna decyzja oznacza istotną zmianę kursu polityki zagranicznej Astany oraz nową definicję priorytetów dla całego regionu.

Kluczowym zagadnieniem szczytu w Białym Domu, obok przełomów dyplomatycznych, było strategiczne zabezpieczenie dostępu Stanów Zjednoczonych do minerałów ziem rzadkich, w które Azja Centralna jest zasobna. Surowce te mają krytyczne znaczenie dla przemysłu obronnego i nowoczesnych technologii, stając się areną rywalizacji geopolitycznej. Waszyngton dąży do osłabienia dominacji Chin w zakresie wydobycia i przetwarzania tych zasobów. Dla Kazachstanu, gdzie metale ziem rzadkich określa się mianem „nowej ropy”, krok ten otwiera drogę do dywersyfikacji powiązań gospodarczych i zmniejszenia zależności od dotychczasowych partnerów, takich jak Rosja i Chiny.

Przystąpienie Kazachstanu do porozumień normalizujących stosunki między Izraelem a szeregiem państw arabskich i muzułmańskich ma głęboki wymiar symboliczny. Chociaż relacje dyplomatyczne między Astaną a Jerozolimą zostały nawiązane już w 1992 roku, analitycy sugerują, że obecny ruch ma na celu aktywizację samej inicjatywy Porozumień Abrahama, która, zdaniem obserwatorów, uległa pewnemu osłabieniu po wydarzeniach z października 2023 roku. Prezydent Trump podkreślił, że Kazachstan jest pierwszym krajem, który dołączył do tego formatu w trakcie jego drugiej kadencji prezydenckiej, co zwiastuje dalszą ekspansję tego kierunku.

Manewr ten jest postrzegany jako naturalna konsekwencja wielowektorowej polityki Kazachstanu, której celem jest utrzymanie zrównoważonego dialogu ze wszystkimi kluczowymi aktorami globalnymi, w tym z państwami Bliskiego Wschodu i Izraelem. Uczestnictwo w porozumieniach zapoczątkowanych w latach 2020–2021, do których należą już Zjednoczone Emiraty Arabskie, Bahrajn, Maroko i Sudan, umacnia pozycję Astany jako łącznika między Bliskim Wschodem a Azją Centralną. Stwarza to szerokie perspektywy współpracy w obszarach takich jak obronność, cyberbezpieczeństwo, energetyka oraz agrotechnologie.

Ta zmiana geopolityczna ma miejsce w kontekście intensywnego forsowania interesów USA w regionie, który dawni geopolitycy określali mianem „serca świata”. Administracja Trumpa, prezentując alternatywę dla chińskiej inicjatywy „Pasa i Szlaku”, zawarła już umowy handlowe o łącznej wartości 12,4 miliarda dolarów z pięcioma krajami Azji Centralnej w ciągu pierwszego półrocza drugiej kadencji. Komentatorzy zwracają uwagę, że pogłębianie relacji z Izraelem może wywołać niejednoznaczne reakcje w świecie muzułmańskim z uwagi na delikatność kwestii palestyńskiej. Mimo to, dla państw regionu jest to szansa na wzmocnienie bezpieczeństwa narodowego i uzyskanie dostępu do zaawansowanych technologii, co przekłada się na większą samodzielność w procesach globalnych.