W dniu dwudziestego ósmego października 2025 roku w Tokio doszło do podpisania istotnego porozumienia ramowego pomiędzy Stanami Zjednoczonymi a Japonią. Celem tej inicjatywy jest znaczące wzmocnienie partnerstwa w zakresie zapewnienia nieprzerwanych dostaw kluczowych minerałów oraz pierwiastków ziem rzadkich. Podpisanie to miało miejsce podczas trzydniowej oficjalnej wizyty Prezydenta USA, Donalda Trumpa, w Japonii, w trakcie której spotkał się on również z cesarzem Naruhito. Porozumienie to formalizuje dążenie obu państw do stworzenia solidniejszych fundamentów dla ich zaawansowanych technologicznie sektorów przemysłu oraz dla potencjału obronnego.
Istota osiągniętego konsensusu polega na ustanowieniu struktury ramowej, której głównym zadaniem jest podniesienie „odporności i bezpieczeństwa łańcuchów dostaw” tych niezbędnych surowców. Sojusz ten przewiduje aktywną, wspólną identyfikację „projektów stanowiących przedmiot zainteresowania”, mających na celu eliminację istniejących słabych punktów w globalnej logistyce. Aby skutecznie zrealizować te inicjatywy, zastosowane zostanie kompleksowe podejście, mobilizujące wsparcie zarówno ze strony struktur rządowych, jak i sektora prywatnego. Biały Dom potwierdził, że niniejsze porozumienie stanowi podstawę do budowania tej krytycznej odporności.
Pilność tej współpracy wynika bezpośrednio z niedawnych posunięć Chińskiej Republiki Ludowej. Na początku października Pekin zaostrzył kontrolę eksportową nad pierwiastkami ziem rzadkich, co natychmiast wywołało napięcia na rynkach światowych. Działania te, uzasadniane koniecznością ochrony bezpieczeństwa narodowego Chin, są powszechnie postrzegane jako próba zwiększenia wpływu na dostęp do strategicznie ważnych surowców. Tego typu kroki podejmowane przez Pekin stanowią silną motywację dla partnerów do poszukiwania alternatywnych dróg zaopatrzenia.
Prognozy wskazują na dramatyczny wzrost zapotrzebowania na kluczowe minerały, takie jak lit i kobalt, niezbędne do produkcji akumulatorów dla pojazdów elektrycznych. Przewiduje się, że popyt na te surowce może wzrosnąć o 400–600% w nadchodzących dekadach, natomiast w przypadku litu i grafitu wzrost ten może sięgnąć nawet 4000%. Wspólne działania USA i Japonii, ukierunkowane na wspieranie projektów związanych z produkcją końcową przeznaczoną na eksport w ciągu sześciu miesięcy od podpisania umowy, świadczą o determinacji w budowaniu pełnowartościowych, niezależnych cykli produkcyjnych. Ruch ten jest kontynuacją polityki zapoczątkowanej przez Prezydenta Trumpa, który wcześniej zawarł analogiczne porozumienia z Malezją i Tajlandią.
Obawy dotyczące nadmiernej zależności od Chin są podzielane również w Europie. Przewodnicząca Komisji Europejskiej, Ursula von der Leyen, wcześniej sygnalizowała poważne ryzyko dla bezpieczeństwa europejskich dostaw. Eksperci podkreślają, że Chińska Republika Ludowa kontroluje przetwarzanie ponad połowy światowych zasobów kobaltu, litu, niklu i pierwiastków ziem rzadkich. Dzieje się tak pomimo faktu, że największe złoża niektórych z tych surowców znajdują się w innych regionach – na przykład kobaltu w Demokratycznej Republice Konga (DRK), a niklu w Australii i Indonezji. Współpraca Waszyngtonu i Tokio wpisuje się w szersze inicjatywy wielostronne, takie jak Minerals Security Partnership, których celem jest dywersyfikacja źródeł oraz zapewnienie etycznego łańcucha dostaw.