Gwinea przeprowadziła 21 września 2025 roku referendum konstytucyjne, które stanowi kluczowy etap w procesie transformacji kraju od rządów wojskowych do cywilnych. Wyniki wskazują na wysokie poparcie dla nowej konstytucji, z frekwencją na poziomie 91,4% w ponad 80% lokali wyborczych i 90,06% głosów za przyjęciem nowej karty konstytucyjnej. Przyjęta ustawa zasadnicza otwiera drogę członkom junty wojskowej, w tym generałowi Mamadi Doumbouyi, do ubiegania się o stanowiska publiczne.
Nowa konstytucja wydłuża kadencję prezydencką z pięciu do siedmiu lat, z możliwością dwukrotnego odnowienia, oraz wprowadza Senat, w którym jedna trzecia członków będzie mianowana przez prezydenta. Generał Doumbouya, który przejął władzę w wyniku zamachu stanu w 2021 roku, obalił poprzedniego prezydenta Alpha Condé, argumentując potrzebą zapobieżenia chaosowi. Chociaż Doumbouya początkowo deklarował, że nie będzie kandydował na prezydenta, nowe ramy konstytucyjne otwierają mu taką możliwość. Wybory prezydenckie zaplanowano na grudzień 2025 roku.
Przeciwnicy polityczni potępili nową konstytucję jako próbę umocnienia władzy i legitymizacji reżimu wojskowego. W ostatnich tygodniach przed referendum zawieszono działalność trzech głównych partii opozycyjnych: Zgromadzenia Ludu Gwinei (RPG), Unii Sił Demokratycznych Gwinei (UFDG) i Partii Odnowy i Postępu (PRP). Działania te, trwające 90 dni, uniemożliwiły im prowadzenie kampanii i organizowanie zgromadzeń, co budzi obawy o inkluzywność i wolność uczestnictwa. Wcześniej, w 2024 roku, wojskowy reżim rozwiązał ponad 50 partii politycznych.
Biuro Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych ds. Praw Człowieka zaapelowało do władz wojskowych o zapewnienie pokojowego i przejrzystego przebiegu referendum. Sytuacja w Gwinei wpisuje się w szerszy trend w Afryce Zachodniej, gdzie kolejne kraje doświadczyły przejęć władzy przez wojsko, często dążąc do ograniczenia powiązań z Francją i zacieśniania relacji z Rosją. Pomimo bogactwa naturalnego Gwinei, ponad połowa jej mieszkańców (52%) żyje poniżej progu ubóstwa, według danych Banku Światowego z 2024 roku. W raporcie z 2025 roku wskazano, że mimo wzrostu PKB na mieszkańca, wskaźnik ubóstwa nieznacznie wzrósł do 51,9% z powodu inflacji i niewystarczającego tworzenia miejsc pracy poza sektorem wydobywczym.
Zawieszenie kluczowych partii opozycyjnych jest postrzegane przez krytyków jako celowe tłumienie sprzeciwu, podważające proces demokratyczny. Obawy dotyczą tego, że referendum może służyć umocnieniu władzy junty, a nie rzeczywistemu przejściu do rządów cywilnych. Apel ONZ o przejrzystość podkreśla międzynarodowe zaniepokojenie delikatną sytuacją polityczną w kraju. Przeprowadzenie referendum jest znaczącym wydarzeniem w najnowszej historii Gwinei, odzwierciedlającym złożone dążenia do przywrócenia porządku konstytucyjnego i postępu w kierunku rządów cywilnych.