UE zwiększa inwestycje w hydroenergetykę Azji Centralnej w ramach inicjatywy Global Gateway

Podczas Global Gateway Forum, które odbyło się w Brukseli w dniach 9–10 października 2025 roku, Unia Europejska, we współpracy z szeregiem międzynarodowych instytucji finansowych, ogłosiła nową fazę inwestycji przeznaczonych na rozwój sektora hydroenergetycznego w Azji Centralnej. Głównym punktem tych działań jest wsparcie budowy elektrowni wodnej Kambarata-1 w Kirgistanie. Jest to kluczowe przedsięwzięcie, od którego w dużej mierze zależy stabilność energetyczna i wodna całego regionu.

W obecności przedstawicieli Kirgistanu, Kazachstanu i Uzbekistanu, sfinalizowano podpisanie protokołów ustaleń (memorandów) na łączną kwotę 900 milionów euro, w których uczestniczył Europejski Bank Inwestycyjny (EBI). Równolegle, Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju (EBOR) zawarł podobne porozumienia z tymi samymi państwami i rozważa możliwość zapewnienia dodatkowego finansowania, sięgającego około 1,3 miliarda euro. Ponadto, zaprezentowano ocenę techniczno-ekonomiczną projektu, która została przygotowana przy udziale Banku Światowego i częściowo pokryta ze środków Unii Europejskiej.

Komisarz UE ds. Partnerstw Międzynarodowych, Josef Sikela, podkreślił strategiczne znaczenie inwestycji w hydroenergetykę Azji Centralnej. Zaznaczył, że wykraczają one poza samą niezależność energetyczną regionu, wpływając również na zrównoważone rolnictwo, ochronę zdrowia publicznego oraz równowagę ekologiczną. Sikela stwierdził, że realizacja projektu Kambarata-1 otworzy nowe perspektywy gospodarcze dla lokalnych społeczności i wzmocni współpracę między krajami regionu w zakresie zarządzania zasobami wodnymi.

Kyriacos Kakouris, wiceprezes EBI, oświadczył, że dzięki gwarancjom Komisji Europejskiej, bank finansuje infrastrukturę, która sprzyja rozwojowi handlu odnawialną energią elektryczną oraz zacieśnianiu regionalnej kooperacji energetycznej. Z kolei Odile Renaud-Basso, prezes EBOR, określiła Kambarata-1 mianem „flagowego projektu regionalnego”, który skutecznie jednoczy wysiłki państw Azji Centralnej na rzecz zwiększenia bezpieczeństwa energetycznego i wodnego.

Oprócz elektrowni Kambarata-1, uczestnicy forum dyskutowali również o budowie Roguńskiej Elektrowni Wodnej w Tadżykistanie, gdzie powstaje najwyższa tama na świecie. Ten projekt, realizowany przy zaangażowaniu Banku Światowego, UE oraz kilku europejskich przedsiębiorstw, ma na celu podwojenie mocy energetycznej kraju do roku 2032 i stworzenie podstaw do eksportu energii elektrycznej do sąsiednich krajów.

Oba te kluczowe przedsięwzięcia wpisują się w ramy inicjatywy Global Gateway i są realizowane w formule Team Europe. Formuła ta łączy zasoby Unii Europejskiej, jej państw członkowskich, banków rozwoju oraz sektora prywatnego. Nadrzędnym celem programu jest utworzenie niezawodnych, ekologicznych i zaawansowanych technologicznie połączeń infrastrukturalnych, a także przyciągnięcie inwestycji o łącznej wartości do 300 miliardów euro w okresie od 2021 do 2027 roku.

Wspomniane inicjatywy wyraźnie świadczą o determinacji Unii Europejskiej w umacnianiu strategicznego partnerstwa z Azją Centralną. Działania te promują zieloną transformację, zacieśnianie współpracy regionalnej oraz zrównoważony rozwój, co ma przynieść korzyści zarówno ludziom, jak i środowisku naturalnemu.