Międzynarodowa Stacja Kosmiczna (ISS) ustanowiła historyczny rekord, utrzymując nieprzerwaną obecność ludzi na niskiej orbicie okołoziemskiej (LEO) przez ponad ćwierć wieku. Stan na 14 października 2025 roku potwierdza tę niezwykłą współpracę międzynarodową, która stała się kluczową platformą dla przełomowych odkryć naukowych – od biotechnologii, przez materiałoznawstwo, aż po obserwacje astronomiczne. Niemniej jednak, jej operacyjny żywot dobiega końca. Faza wycofywania stacji z eksploatacji ma oficjalnie rozpocząć się w 2030 roku.
W trosce o bezpieczeństwo orbitalne, NASA opracowała szczegółowy i ostateczny plan manewrów końcowych ISS, kładąc nacisk na odpowiedzialne zarządzanie orbitą. Agencja obecnie nawiązuje współpracę z kluczowymi partnerami z amerykańskiego przemysłu, aby pozyskać specjalistyczne statki kosmiczne niezbędne do bezpiecznej i kontrolowanej deorbitacji. Ten przemyślany proces ma zagwarantować, że wszelkie pozostałości po stacji, które przetrwają wejście w atmosferę, spadną w wyznaczonym, niezamieszkanym obszarze Oceanu Spokojnego, często określanym mianem „cmentarza statków kosmicznych”. Sama kontrolowana ponowna wejście w atmosferę zaplanowano na styczeń 2031 roku, po rozpoczęciu procedur deorbitacyjnych w roku poprzedzającym.
To zaplanowane zakończenie misji nie oznacza wstrzymania działalności, lecz jest postrzegane jako zwrot strategiczny, mający zapewnić nieprzerwany strumień badań i stałą obecność ludzi na LEO. NASA aktywnie wspiera rozwój ekosystemu komercyjnych stacji kosmicznych, które mają przejąć tę rolę. Agencja przyznała już fundamentalne kontrakty pionierskim podmiotom, takim jak Axiom Space, Blue Origin, Nanoracks oraz Northrop Grumman. Ich zadaniem jest zaprojektowanie i budowa nowej generacji placówek orbitalnych, co ma umożliwić płynne przejęcie obowiązków.
Opieranie się na innowacjach sektora prywatnego stanowi sedno strategii mającej na celu zwiększenie dostępności i zrównoważonego rozwoju LEO. Dzięki temu NASA może przekierować swoje główne wysiłki na eksplorację kosmosu głębokiego, co obejmuje realizację misji Artemis na Księżyc i Marsa. Dziedzictwo międzynarodowej współpracy ISS znajduje teraz odzwierciedlenie w sferze komercyjnej, gdzie różnorodne podmioty mają możliwość budowania na tym fundamencie. Pomyślne przeprowadzenie tej zmiany warty ma zapewnić ciągłą obecność człowieka na orbicie poprzez te dynamicznie rozwijające się komercyjne kanały, umacniając przyszłość eksploracji kosmicznej.