Firma Vast finalizuje komercyjną stację kosmiczną Haven-1 z testami sztucznej grawitacji

Kalifornijska firma Vast, założona w 2021 roku przez Jeda McCaleba, współzałożyciela Ripple i Stellar, finalizuje prace nad Haven-1, która ma ambicję stać się pierwszą komercyjną stacją kosmiczną. Projekt ten, finansowany przez McCaleba, koncentruje się na rozwoju siedlisk w niskiej orbicie okołoziemskiej (LEO) i toruje drogę dla przyszłych stacji wyposażonych w sztuczną grawitację, co ma umożliwić bardziej wykonalne długoterminowe pobyty w kosmosie.

Haven-1 jest zaplanowana do wyniesienia na orbitę w maju 2026 roku za pomocą rakiety SpaceX Falcon 9. Stanowi to kluczowy element strategii Vast, mającej na celu wyprzedzenie konkurencji w programie NASA Commercial LEO Destinations (CLD), którego celem jest zastąpienie Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (ISS) po zakończeniu jej eksploatacji około 2030 roku. Konstrukcja stacji została zaprojektowana jako laboratorium skoncentrowane na człowieku, zdolne utrzymać załogę do czterech astronautów przez około 30 dni. Stacja będzie posiadać użyteczną objętość mieszkalną wynoszącą 45 metrów sześciennych i zostanie wyposażona w osobiste kwatery oraz charakterystyczne 1,1-metrowe okno kopułowe do obserwacji Ziemi. Jej całkowita masa wyniesie około 14 000 kilogramów, co czyni ją największym statkiem kosmicznym wyniesionym dotychczas na Falcon 9.

Kluczowe etapy rozwoju potwierdzają zaawansowanie prac. Vast zakończył 29 października 2025 roku testy ciśnieniowe głównej struktury w Mojave w Kalifornii. Wcześniej, 2 listopada 2025 roku, test Haven Demo zademonstrował udane rozłożenie i przechwycenie obrazu 4K z rozkładania paneli słonecznych. W celu zapewnienia transportu załogi, Vast nawiązało współpracę ze SpaceX, wykorzystując statek Crew Dragon, jedyny obecnie certyfikowany amerykański pojazd do załogowych lotów do ISS. Firma zatrudniała około 800 osób na początku 2025 roku, z planami rozbudowy do około 1000 pracowników przed misją startową.

Haven-1 ma również posłużyć jako poligon doświadczalny dla pierwszych eksperymentów ze sztuczną grawitacją poprzez obrót, co jest krokiem milowym w komercyjnym sektorze kosmicznym. Docelowo stacja ma być demonstratorem dla znacznie bardziej ambitnego projektu Haven-2, modułowej stacji o długości 100 metrów, która ma być wyniesiona na orbitę do późnych lat 2030 i ma być kompatybilna z systemem transportowym SpaceX Starship. W ramach Haven-1 Lab stacja zaoferuje 10 slotów na ładunki, z których pierwsze firmy, takie jak Redwire i Yuri Gravity, już zobowiązały się do umieszczenia tam swoich eksperymentów. Trend ten wskazuje na rosnące zainteresowanie zaawansowanymi siedliskami orbitalnymi, co potwierdza również prezentowanie przez Airbusa koncepcji stacji z symulacją grawitacji, jak Airbus LOOP.