Sektor finansowy odgrywa kluczową rolę w globalnym zwrocie ku odnawialnym i zrównoważonym źródłom energii, napędzając transformację energetyczną. Postęp w dziedzinie nowych technologii energetycznych, od energii wiatrowej i słonecznej po hydroenergetykę i biomasę, jest ściśle powiązany z solidnym wsparciem finansowym. Zrozumienie dynamiki między finansami a rozwojem nowych technologii energetycznych oraz tego, jak innowacje finansowe mogą wspierać zrównoważony rozwój, stanowi priorytet dla badaczy, inwestorów i decydentów na całym świecie.
Badania z różnych krajów, wykorzystujące zaawansowane modele ekonometryczne, analizę sieci, uczenie maszynowe i techniki danych panelowych, eksplorują złożone relacje między finansami a rozwojem nowych technologii energetycznych. Analizy te obejmują takie zagadnienia jak przepływy ryzyka, przewidywalność zwrotów, konwergencja sektorów energetyki i finansów, kredytowanie ESG, finanse cyfrowe, emisje dwutlenku węgla oraz wpływ nastrojów inwestorów detalicznych na zamiary inwestycyjne przedsiębiorstw w zielone technologie. Kluczowe ustalenia wskazują na dynamiczne interakcje między sektorem finansowym a energetyką odnawialną. Banki często pełnią rolę transmiterów ryzyka, podczas gdy firmy z sektora nowej energetyki są odbiorcami. W okresach kryzysu ta dynamika może ulec zmianie.
Wśród czynników makroekonomicznych zidentyfikowano najsilniejsze predyktory stóp zwrotu z akcji w sektorze czystej energii, podczas gdy czynniki techniczne i finansowe nabierają znaczenia w okresach zwiększonej zmienności rynkowej. W krajach BRICS, takich jak Brazylia, Rosja, Indie, Chiny i RPA, kredytowanie zgodne z kryteriami ESG oraz inwestycje w technologie poprawiają stabilność bankową, szczególnie w przypadku mniejszych instytucji. Sugeruje to, że strategie pożyczkowe oparte na zrównoważonym rozwoju i technologii oferują większe korzyści w zakresie ograniczania ryzyka dla instytucji z ograniczonymi zasobami.
Co więcej, nastroje inwestorów detalicznych mogą wpływać na zamiary korporacyjne dotyczące inwestycji w zielone technologie. Finanse cyfrowe przyczyniają się do redukcji emisji dwutlenku węgla w gospodarstwach domowych poprzez poprawę wiedzy finansowej i promowanie zrównoważonej konsumpcji. Systemy handlu emisjami (ETS) zwiększają koszt kapitału własnego dla firm o wysokiej emisji, zwłaszcza tych z ograniczonym dostępem do finansowania. Wśród krajów OECD nie zaobserwowano ogólnej konwergencji w dywersyfikacji energetycznej i rozwoju finansowym, choć pojawiają się specyficzne „klastry konwergencji” kształtowane przez postęp technologiczny.
Transformacja energetyczna w Polsce stanowi ogromne wyzwanie finansowe, wymagające inwestycji rzędu kilkuset miliardów złotych do 2030 roku. Jak wskazują analizy, sam kapitał publiczny, w tym środki rządowe i unijne, jest niewystarczający do pokrycia tych potrzeb. Kluczowe staje się zatem zaangażowanie kapitału prywatnego oraz instytucji finansowych, w tym banków, które coraz chętniej wspierają projekty związane z zieloną energią, takie jak morska energetyka wiatrowa czy inwestycje w OZE. Szacuje się, że do 2030 roku inwestycje w transformację rynku energetycznego mogą wynieść od 700 do 900 mld zł. Bank Gospodarstwa Krajowego (BGK) szacuje, że łączny koszt transformacji energetycznej do 2040 roku może wynieść od 1,5 do 1,7 biliona złotych, obejmując modernizację sieci, rozwój OZE, budowę elektrowni jądrowej i transformację sektora ciepłowniczego.
Niniejsze badania podkreślają, że finanse są aktywnym motorem, a nie tylko pasywnym narzędziem, w tworzeniu rozwiązań dla nowej energetyki. Dostarczają one niezbędnego kapitału, kształtują dynamikę ryzyka oraz wpływają zarówno na zachowania inwestorów, jak i strategie korporacyjne. W miarę jak globalne cele klimatyczne stają się coraz bardziej ambitne, integracja finansów z innowacjami technologicznymi i projektowaniem polityki jest niezbędna dla sprawiedliwej i efektywnej transformacji energetycznej.