W obliczu globalnego problemu marnowania żywności, który pochłania znaczną część zasobów, inicjatywa Fruitprint wyznacza nowy kierunek w ochronie świeżości owoców i warzyw. Naukowcy, w tym badacze z włoskiej instytucji ENEA, pracują nad metodami wykorzystującymi naturalne związki bioaktywne, aby wydłużyć okres przydatności produktów rolnych do spożycia. Celem projektu jest zredukowanie śladu węglowego sektora rolno-spożywczego na skalę światową, oferując realną alternatywę dla powszechnie stosowanych, lecz czasem kontrowersyjnych, metod konserwacji.
Obecne techniki, takie jak składowanie w kontrolowanej atmosferze czy użycie chemicznych inhibitorów, na przykład 1-MCP, choć skuteczne w przedłużaniu trwałości, mogą negatywnie wpływać na walory sensoryczne i ostateczną jakość żywności. Klucz do innowacji w projekcie Fruitprint leży w dogłębnych badaniach nad karotenoidami i apokarotenoidami. Karotenoidy, będące naturalnymi barwnikami odpowiedzialnymi za żywe kolory w roślinach, są cenione za swoje silne właściwości antyoksydacyjne, chroniące rośliny przed uszkodzeniami. Apokarotenoidy, będące produktami rozkładu karotenoidów, pełnią istotne funkcje regulacyjne w rozwoju roślin i przyczyniają się do charakterystycznego aromatu owoców, czego przykładem są jonony występujące w malinach.
W ramach projektu Fruitprint, badacze analizują te związki, aby spowolnić proces dojrzewania, który jest naturalnym, lecz logistycznie niepożądanym etapem po zbiorach. Zrozumienie mechanizmów rządzących tymi przemianami jest kluczowe dla precyzyjnej interwencji. Na przykład, w pomidorach stężenie karotenoidów wzrasta nawet czternastokrotnie w trakcie dojrzewania, głównie dzięki akumulacji likopenu. Badania nad enzymami, takimi jak karotenoidowe dioksygenazy (CCD), które katalizują rozkład karotenoidów do apokarotenoidów, otwierają drogę do sterowania tym procesem.
Co więcej, niektóre z badanych apokarotenoidów, jak 3-hydroksy-beta-jonon, wykazują potencjał prozdrowotny, na przykład spowalniając proliferację komórek nowotworowych. Ta praca nad naturalnymi molekułami stanowi świadome odejście od interwencji chemicznych, które mogą zakłócać wewnętrzną harmonię produktu. Zamiast walczyć z naturalnym cyklem życia owocu, nauka koncentruje się na wzmocnieniu wewnętrznych mechanizmów obronnych i regulacyjnych samej rośliny. W kontekście globalnej logistyki, gdzie straty po zbiorach sięgają nawet 30% światowych plonów, takie rozwiązania niosą obietnicę większej efektywności i mniejszego obciążenia dla środowiska, dążąc do zachowania pełni wartości odżywczych i smaku.