EPIONE: Oksfordzka Sześcioletnia Inicjatywa Inżynierii Mózgu w Walce z Chronicznym Bólem

Uniwersytet Oksfordzki zainaugurował ambitny, sześcioletni program badawczy nazwany EPIONE. Ta przełomowa inicjatywa, ogłoszona w połowie października 2025 roku, otrzymała znaczące wsparcie finansowe w wysokości 11 milionów funtów szterlingów. Głównym celem EPIONE jest radykalna transformacja metod leczenia przewlekłego bólu. Ma to nastąpić poprzez zastosowanie inżynierii systemowej do celowanej modulacji sieci neuronowych w mózgu, które są bezpośrednio odpowiedzialne za percepcję bólu.

Ból chroniczny stanowi nadal poważne wyzwanie medyczne, dotykając aż do połowy dorosłej populacji Wielkiej Brytanii. Ta statystyka podkreśla pilną potrzebę opracowania innowacyjnych rozwiązań terapeutycznych, które wykraczają poza tradycyjną farmakologię. Podstawą metodologii EPIONE jest kluczowe przekonanie, że ból przewlekły często wynika z zakłóceń w przetwarzaniu sygnałów przez sam mózg – jest to problem systemowy, a nie wyłącznie konsekwencja uszkodzeń tkanek obwodowych. Projekt jest prowadzony przez zespół kierowniczy złożony z dwóch wybitnych ekspertów w dziedzinie inżynierii biomedycznej i neuronauki. Są to: Profesor Tim Denison, znany ze swoich pionierskich prac nad bioelektronicznymi systemami dla sieci neuronowych, oraz Profesor Ben Seymour, którego laboratorium koncentruje się na obliczeniowej i systemowej neuronauce bólu, dostarczając niezbędnej wiedzy teoretycznej.

EPIONE to szeroki konsorcjum, w skład którego wchodzą czołowe instytucje, takie jak Uniwersytet Cambridge, Uniwersytet Glasgow, UCL oraz kliniki należące do Narodowej Służby Zdrowia (NHS). Współpraca ta ma zaowocować opracowaniem zaawansowanych systemów terapeutycznych, które mają zastąpić tradycyjne leki o stałym dawkowaniu. Planuje się stworzenie adaptacyjnych implantów mózgowych, które będą reagować na sygnały bólowe w czasie rzeczywistym. Ponadto, badacze skupią się na wszczepialnych systemach dostarczania leków w obiegu zamkniętym, umożliwiających automatyczną korektę terapii. Nie zapomniano również o metodach nieinwazyjnych, takich jak stymulacja ultradźwiękowa i magnetyczna, które będą przedmiotem szczegółowych badań.

Profesor Denison podkreślił znaczenie synergii wiodących światowych ekspertów, niezbędnej do szybkiego i efektywnego stworzenia tych adaptacyjnych rozwiązań. Z kolei Profesor Seymour zaznaczył, że nadrzędną misją EPIONE jest połączenie różnorodnych kompetencji – od inżynierii po neurobiologię – w celu zaprojektowania zintegrowanych systemów terapeutycznych, które będą gotowe do szybkiego wdrożenia klinicznego. Niezwykle istotnym, choć często pomijanym, elementem jest także aktywne zaangażowanie pacjentów w proces rozwoju i testowania technologii. To gwarantuje praktyczną użyteczność i realną aplikowalność nowych rozwiązań. Projekt, finansowany przez Radę Badań Inżynieryjnych i Nauk Fizycznych (EPSRC), oznacza fundamentalną zmianę paradygmatu w podejściu do bólu. Zamiast skupiać się wyłącznie na walce z zewnętrznymi objawami i odzwierciedleniem bólu, uwaga naukowców przesuwa się na precyzyjne dostrajanie wewnętrznych mechanizmów jego powstawania. To otwiera nowe, obiecujące horyzonty dla milionów osób cierpiących na przewlekły dyskomfort, w tym na trudny do leczenia ból neuropatyczny.