Wykopaliska archeologiczne w pobliżu współczesnego miasta Aksu w Turcji odsłoniły fascynujące pozostałości starożytnego miasta Timvriada. Odkrycia te, prowadzone przez profesora Fikreta Ozcana z Uniwersytetu Suleymana Demirela, oferują cenny wgląd w życie codzienne i gospodarkę jego mieszkańców sprzed ponad dwóch tysięcy lat. Prace koncentrują się na obszarze starożytnego miasta, które rozkwitało 2200 lat temu na zboczach Asartepe, w regionie historycznie znanym jako Pizydia.
Centralnym punktem badań stał się kościół, wokół którego archeolodzy natrafili na pomieszczenia służące jako magazyny, a w niektórych przypadkach również jako kuchnie. Te odkrycia podkreślają rosnące znaczenie struktur kościelnych w okresie późnej starożytności, stając się świadectwem ewolucji społecznej i religijnej regionu. Wśród znalezisk szczególne znaczenie mają spichlerze i silosy, dostarczające kluczowych informacji na temat praktyk rolniczych i adaptacji gospodarczych mieszkańców. Profesor Ozcan podkreśla, że tego typu znaleziska są nieocenione dla zrozumienia diety, strategii ekonomicznych i ogólnego stylu życia ludzi zamieszkujących te tereny, a także mogą mieć znaczenie dla współczesnego rolnictwa i badań nad różnorodnością genetyczną roślin.
Dowodem na ożywioną działalność gospodarczą miasta są monety odnalezione w okolicy, pochodzące z II wieku p.n.e. Ich odkrycie w pobliżu jaskini Zintan potwierdza dynamiczny rozwój ekonomiczny Timvriady. W okresie rzymskim miasto było częścią Unii Panhelleńskiej, zrzeszającej 12 miast, w tym Ateny i Pergamon.
Obszar kultu Kybele, położony przed jaskinią Zintan, był jednym z najbardziej znanych ośrodków sakralnych nie tylko dla Timvriady, ale dla całego regionu w starożytności. Występowanie wizerunków Zeusa, Dionizosa, Hermesa i Dioskurów, obok Kybele – Wielkiej Matki, świadczy o bogactwie i różnorodności wierzeń praktykowanych w mieście. Kult Kybele, frygijskiej bogini płodności i odrodzenia natury, był szeroko rozpowszechniony w całej Azji Mniejszej, a jej znaczenie jako Bogini Matki było rozpoznawane również w kulturze grecko-rzymskiej. Wzmianki o Timvriadzie jako centrum biskupim z okresu wczesnej starożytności dodatkowo podkreślają jej historyczne znaczenie.
Odkrycia w Timvriadzie dostarczają cennych danych, które wzbogacają nasze rozumienie codzienności, gospodarki i praktyk religijnych mieszkańców starożytnej Pizydii, stanowiąc ważny wkład w badania archeologiczne regionu. Anatolia, jako kolebka rolnictwa, od tysiącleci była tyglem kulturowym, gdzie przenikały się wpływy wielu cywilizacji, a tereny te stanowiły pomost między Europą, Azją i Afryką, co sprzyjało wymianie handlowej i kulturowej.