W sercu Morza Egejskiego, na wyspie Imbros (obecnie Gökçeada w Turcji), archeolodzy dokonali przełomowego odkrycia, które rzuca nowe światło na początki rolnictwa i osadnictwa w regionie. W ramach wykopalisk w kurhanie Libounia, zespół pod kierownictwem profesora doktora Burçina Erdoğu natrafił na pierwsze dowody architektoniczne wczesnych społeczności rolniczych.
Znaleziska te, datowane na około 8800 lat wstecz, plasują Libounię na równi z Knossos na Krecie jako jedno z kluczowych stanowisk osadniczych z epoki wczesnego neolitu. Profesor Erdoğu podkreślił unikalność odkrytej architektury, która po raz pierwszy pojawia się w osadzie egejskiej. Charakterystyczne są okrągłe budowle z zagłębionymi podłogami, zdobione techniką plecionkarską i konstrukcji z pali.
Libounia, obok Knossos, stanowi jedyne znane dotąd osiedle z tego wczesnego okresu rozwoju rolnictwa. W trakcie ostatnich prac wykopaliskowych odkryto pięć domostw datowanych na około 6800 lat p.n.e. Te prastare domy, o okrągłym układzie i zagłębionych podłogach, zbudowane zostały z gliny z wykorzystaniem techniki plecionkarskiej i pali, co stanowi najstarszy zapis architektury rolniczej w basenie Morza Egejskiego.
Odkrycia na Imbros dostarczyły pierwszych namacalnych dowodów na życie neolitycznych rolników. Znaleziska kości z młynów oraz ceramiki pochodzącej z Anatolii i Bałkanów potwierdzają, że pierwsi mieszkańcy nawiązali sieci wymiany handlowej z odległymi regionami niemal dziewięć tysiącleci temu. Libounia była więc nie tylko miejscem zamieszkania, ale także centrum innowacji i interakcji w egejskim neolicie.
Przez dekady Knossos było uważane za jedyną znaną osadę rolniczą w regionie. Odkrycia na Imbros wskazują jednak na drugie, równie wczesne stanowisko należące do pierwszej fali neolitycznych społeczności rolniczych w historii. W świetle tych odkryć, Libounia jawi się jako niezwykle istotne osiedle neolityczne, łączące Anatolię z Egeją i redefiniujące nasze rozumienie rozwoju rolnictwa, zarówno od strony morza, jak i lądu.
Odkrycia w kurhanie Libounia mają unikalne znaczenie, prezentując pierwsze dowody architektury rolniczej w Egei. Okrągłe, zagłębione domy zbudowane na glinianych fundamentach ukazują sposób życia, pracy i powiązań pierwszych mieszkańców z sąsiednimi regionami. Wraz z Knossos, Libounia pisze na nowo pierwszy rozdział historii Egei, umieszczając Imbros w annałach rozwoju pierwszych społeczności rolniczych ludzkości w tym regionie.
Badania archeologiczne na wyspach greckich, w tym na Imbros, ujawniły fascynujące aspekty życia społeczności neolitycznych. Okazuje się, że w okresie neolitu, około 7000-6000 lat p.n.e., rozwijały się tam zaawansowane techniki budowlane i formy organizacji społecznej. Odkrycia na Imbros wpisują się w szerszy kontekst ekspansji rolnictwa z Bliskiego Wschodu na Bałkany i dalej do Europy, pokazując, jak nowe technologie i style życia rozprzestrzeniały się poprzez sieci wymiany i migracji.