Przełomowe porozumienie dotyczące ochrony bioróżnorodności poza jurysdykcją narodową, znane jako Traktat o Wysokich Morzach (High Seas Treaty), osiągnęło kluczowy kamień milowy. Po ratyfikacji przez 60 państw, traktat wejdzie w życie 17 stycznia 2026 roku, ustanawiając po raz pierwszy ramy prawne dla ochrony wysokich mórz i otwierając nowy rozdział w zarządzaniu oceanami.
Ratyfikacja przez Maroko 20 września 2025 roku uruchomiła 120-dniowy okres poprzedzający wejście traktatu w życie, podkreślając międzynarodowe zaangażowanie w ochronę życia morskiego na obszarach poza granicami państwowymi. Traktat ten ma fundamentalne znaczenie w kontekście globalnego „potrójnego kryzysu planetarnego”, obejmującego zmiany klimatu, utratę bioróżnorodności i zanieczyszczenie środowiska, jak zaznaczył Sekretarz Generalny ONZ António Guterres. Porozumienie adresuje kluczowe kwestie, takie jak morskie zasoby genetyczne, oceny oddziaływania na środowisko oraz tworzenie morskich obszarów chronionych.
Szczególnie znacząca jest wspólna ratyfikacja traktatu przez Unię Europejską i sześć państw członkowskich, co stanowi największe dotychczasowe zbiorowe działanie tego typu i podkreśla europejskie przywództwo w dziedzinie ochrony oceanów. Wejście w życie Traktatu o Wysokich Morzach ułatwi tworzenie morskich obszarów chronionych na pełnym morzu, co jest niezbędne do osiągnięcia globalnego celu ochrony 30% planety do 2030 roku. Pierwsza Konferencja Stron (COP) spodziewana jest w ciągu roku od wejścia traktatu w życie, aby nadzorować jego wdrożenie i dalsze funkcjonowanie.
Unia Europejska aktywnie wspiera ten proces, przeznaczając 40 milionów euro na globalny program oceaniczny, co ma na celu ułatwienie ratyfikacji i implementacji traktatu przez kraje rozwijające się, oferując im wsparcie w budowaniu potencjału i transferze technologii morskich. Traktat ten jest zwieńczeniem niemal dwudziestoletnich negocjacji, które rozpoczęły się w 2004 roku, i stanowi historyczny krok w kierunku bardziej zrównoważonego i odpowiedzialnego zarządzania dobrami naturalnymi naszej planety.