Starożytny Guayacán w Parku Bajo de Véliz: Żywy Symbol Dziedzictwa Geologicznego San Luis

W północnej części argentyńskiej prowincji San Luis, na terenie Prowincjonalnego Parku Bajo de Véliz, wznosi się majestatyczny okaz Guayacán (Porlieria microphylla). Mieszkańcy regionu darzą go głębokim szacunkiem, nazywając go pieszczotliwie „Drzewem Życia”. To prastare drzewo nie jest jedynie elementem krajobrazu; stanowi namacalny dowód niezłomności w obliczu upływu czasu. Jego korzenie tkwią w ziemi, która skrywa ślady jednej z najstarszych struktur geologicznych Ameryki Południowej. Odkryte tam skamieniałości datowane są na ponad trzysta milionów lat. W ten sposób Guayacán pełni funkcję żywego pomostu, łączącego najgłębszą przeszłość geologiczną z obecnym ekosystemem regionu.

Park Bajo de Véliz został utworzony w 1989 roku i obejmuje obszar 6000 hektarów. Jego głównym zadaniem jest ochrona tego wyjątkowego środowiska, będącego częścią ekoregionu suchego Chaco. Obszar ten jest również uznawany za kluczowe stanowisko paleontologiczne, związane z okresem Pensylwańskim. Guayacán, będący gatunkiem rodzimym dla północno-zachodnich regionów Argentyny, jest szczególnie ceniony ze względu na swoje drewno, które wyróżnia się wyjątkową twardością. Historycznie rzecz biorąc, lokalne społeczności wykorzystywały to niezwykle wytrzymałe drewno do wytwarzania narzędzi oraz przedmiotów rzemieślniczych.

Z botanicznego punktu widzenia, Porlieria microphylla jest krzewem, który osiąga wysokość od 3 do 4 metrów. Charakteryzuje się żółtymi kwiatami oraz czarnymi owocami, zawierającymi trzy kuliste merikarpy. Utrzymanie tego gatunku ma fundamentalne znaczenie dla zachowania różnorodności biologicznej lokalnej flory. W parku prowadzone są intensywne działania mające na celu rozwój zrównoważonej turystyki. Ich celem jest delikatne wyważenie dostępu dla zwiedzających z koniecznością rygorystycznej ochrony tego cennego dziedzictwa przyrodniczego. Odwiedzający wykazują głęboki szacunek dla tego miejsca, starając się uszanować jego pierwotną ciszę.

Rosnące zainteresowanie tym terenem potwierdzają najnowsze statystyki. W styczniu 2025 roku park odnotował 1925 odwiedzających. Co więcej, podczas ferii zimowych w sierpniu 2025 roku, Bajo de Véliz stał się najczęściej odwiedzanym Obszarem Chronionym w prowincji San Luis. Lokalizacja ta, położona niedaleko miasta Santa Rosa de Conlara, w departamencie Junín, ma znaczenie nie tylko geologiczne, ale i archeologiczne. Świadczą o tym odkrycia wspólnotowych stęp, wykutych w kamieniu, które dowodzą obecności plemion Comechingones w przeszłości.

Guayacán jawi się zatem jako żywy świadek ciągłości życia oraz ludzkiej działalności na tych ziemiach, oferując każdemu turyście możliwość zetknięcia się z wiecznością. Prowincja San Luis, której centrum administracyjnym jest miasto o tej samej nazwie, sama w sobie jest regionem o bogatej historii, gdzie gospodarka opiera się m.in. na rozwiniętym przemyśle tekstylnym i produkcji ceramiki. Samo istnienie tego drzewa, które przetrwało całe epoki, stanowi potężne przypomnienie o wewnętrznej sile, która objawia się, gdy działania są harmonijne z naturalnym porządkiem rzeczy.