W sercu peruwiańskiej Rezerwacji Biosfery Oxapampa-Asháninka-Yanesha, regionu znanego z bogactwa biologicznego, naukowcy odkryli nowy gatunek orchidei nazwany *Telipogon yanesha*. Ta niewielka roślina została zidentyfikowana w górskich lasach rezerwatu, rosnąc na wysokich gałęziach drzewa *Miconia calophylla* na wysokości od 300 do 4500 metrów nad poziomem morza.
Oficjalny opis naukowy *Telipogon yanesha* ukazał się 30 września 2020 roku w czasopiśmie *Phytotaxa*. Autorami publikacji są Luis Valenzuela-Gamarra i William Nauray-Huari. Odkrycie to zwiększa liczbę znanych gatunków z rodzaju *Telipogon* w Peru do dwunastu, co podkreśla florystyczne bogactwo tego regionu. Nazwa gatunku jest hołdem dla rdzennego ludu Yanesha, który od wieków zamieszkuje te tereny i posiada głęboką wiedzę o lokalnej florze i faunie, a jego dziedzictwo kulturowe jest nierozerwalnie związane z ochroną tego unikalnego ekosystemu.
Rezerwacja Biosfery Oxapampa-Asháninka-Yanesha, utworzona w 2010 roku, obejmuje 1,8 miliona hektarów i charakteryzuje się znacznym zróżnicowaniem wysokości, od 300 do 4500 metrów. Odkrycie *Telipogon yanesha* stanowi przypomnienie o potrzebie dalszych badań naukowych i działań ochronnych.
Czasopismo *Phytotaxa*, znane z szybkiego publikowania prac z zakresu botaniki systematycznej, regularnie prezentuje opisy nowych gatunków. Rezerwat, uznany przez UNESCO w 2010 roku, jest kluczowym ośrodkiem ochrony bioróżnorodności, odgrywającym istotną rolę w zabezpieczaniu ekosystemów Andów Tropikalnych i Górnego Amazonii. Współpraca między badaczami, społecznościami rdzennymi i organizacjami ochrony przyrody jest niezbędna dla zachowania tego dziedzictwa naturalnego dla przyszłych pokoleń.