Archeolodzy dokonali przełomowego odkrycia w północnym Peru, odsłaniając Peñico – starożytne miasto liczące sobie ponad 3800 lat. Położone około 200 kilometrów na północ od Limy, Peñico zostało założone między 1800 a 1500 rokiem p.n.e., co czyni je jednym z najstarszych znanych ośrodków cywilizacyjnych w regionie. Odkrycie to, prowadzone przez renomowaną archeolog dr Ruth Shady, która od dekad bada Dolinę Supe, rzuca nowe światło na adaptacyjność i ciągłość cywilizacji Caral, która kwitła w tym samym okresie. Peñico zostało oficjalnie otwarte dla zwiedzających 12 lipca 2025 roku.
Na terenie Peñico zidentyfikowano 18 struktur, w tym budowle ceremonialne i mieszkalne, świadczące o zaawansowanej organizacji społecznej. Szczególnie interesujący jest publiczny budynek znany jako B2, czyli Ceremonialna Sala Pututus, ozdobiony płaskorzeźbami przedstawiającymi pututus – instrumenty z muszli, używane w starożytnych andyjskich rytuałach. Te instrumenty, wykonane z muszli ślimaków morskich, były nie tylko narzędziami muzycznymi, ale także służyły do komunikacji na duże odległości oraz odgrywały kluczową rolę w ceremoniach religijnych, łącząc ludzi z boskością. Ich głęboki dźwięk miał budzić szacunek i wywoływać poczucie jedności.
Znalezione artefakty, takie jak ręcznie robione figurki z gliny, naszyjniki z muszli, kamienie szlachetne takie jak rodochrozyt i chryzokola, a także kości zwierząt, wskazują na rozwinięte sieci handlowe i bogate życie kulturalne. Rodochrozyt, znany jako „róża Inków”, był uważany za skrystalizowaną krew władców i używany w najważniejszych ceremoniach, podczas gdy chryzokola, ceniona za swój niebiesko-zielony kolor, była wykorzystywana w rytuałach łączących świat ziemski z podziemnym. Figurki małp sugerują również kontakty z regionem Amazonii, co poszerza obraz powiązań kulturowych miasta.
Strategiczne położenie Peñico na wysokości 600 metrów n.p.m., w pobliżu rzeki Supe, zapewniało ochronę przed żywiołami i ułatwiało wymianę handlową, łącząc wybrzeże Peru, Andy i basen Amazonki. Miasto to stanowiło kluczowy węzeł komunikacyjny i gospodarczy, wspierając wymianę kulturową i ekonomiczną między różnymi regionami. Odkrycie to podkreśla zdolność mieszkańców do adaptacji w obliczu wyzwań środowiskowych, takich jak susze, które przyczyniły się do upadku cywilizacji Caral około 1800 roku p.n.e. Peñico pokazuje, jak społeczność ta potrafiła przetrwać i rozwijać się, utrzymując swoje tradycje i relacje z innymi kulturami w duchu pokoju. Nie znaleziono żadnych śladów wojen czy broni w osadach Peñico, co jest niezwykłe jak na cywilizację z tamtego okresu.
Uroczystość otwarcia Peñico uświetnili lokalni artyści grający na pututus, oddając hołd Pachamamie (Matce Ziemi) poprzez ofiary z produktów rolnych, liści koki i lokalnych napojów. Nowoczesne centrum interpretacyjne oferuje cyfrowe rekonstrukcje, pozwalając odwiedzającym lepiej zrozumieć przeszłość miasta i docenić jego historyczne znaczenie jako świadectwo odporności i ciągłości kulturowej cywilizacji andyjskich.